Երիտասարդական մետրոյի երկար անցումը, որտեղ ամենածանրաբեռնված փոխադրումներն են, այսօր կիսով չափ զավթվել է նոր կրպակաշարի համար:
Ինձ չէին թույլատրում նկարել, սակայն կարողացա այս ապօրինությունը նկարել:
ԱՅՍՊԵՍ ՇԱՐՈՒՆԱԿՎԵԼ ՉԻ ԿԱՐՈՂ:
April 2, 2013
March 11, 2013
Այսօր Հայաստանում հեղափոխական իրավիճակ է
Հարցազրույց - 11 Մարտի 2013, 12:10
Մեր զրուցակիցն է քաղաքացիական ակտիվիստ, ծրագրավորող Արթուր Ղազարյանը
Հոդվածի հղումը` այստեղ
February 28, 2013
Ուսանողների իրավունքը և դասախոսների պարտականությունը օրենքներում
ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ
Հոդված 28. Բարձրագույն
ուսումնական հաստատությունների ինքնավարությունը և ակադեմիական ազատությունները
1. Բուհական պրոֆեսորադասախոսական կազմը, գիտաշխատողները
և ուսանողներն օժտված են ակադեմիական ազատություններով: Նրանք իրավունք ունեն մասնակցելու
համալսարանի գործունեությանն առնչվող բոլոր խնդիրների քննարկմանը և ընտրովի մարմինների
աշխատանքին:
5. Բարձրագույն ուսումնական հաստատության ընտրովի պաշտոններն
են` ռեկտոր, մասնաճյուղի (կրթահամալիրի) տնօրեն, ֆակուլտետի դեկան (ուսումնական ստորաբաժանման
ղեկավար), ամբիոնի վարիչ, պրոֆեսոր, դոցենտ, ասիստենտ, դասախոս: Այդ պաշտոնները
զբաղեցվում են բարձրագույն ուսումնականհաստատության կառավարման մարմիններում` բարձրագույն
ուսումնական հաստատության (մասնաճյուղի) խորհուրդ, գիտական խորհուրդ, ֆակուլտետի (ուսումնական
ստորաբաժանման) խորհուրդ, հավակնորդների թեկնածությունները քննարկելու և գաղտնի (փակ)
քվեարկությամբ ընտրելու արդյունքով:
10. Բարձրագույն ուսումնական հաստատության կառավարման
մարմիններում անդամների թվի առնվազն 25 տոկոսն ուսանողներն են, որոնց առաջադրումն
ու ընտրությունն իրականացնում է համապատասխան մակարդակի ուսանողական ինքնակառավարման
ընտրովի ներկայացուցչական մարմինը` ուսանողական խորհուրդը:
Հոդված 49. Սովորողների
իրավունքները և սոցիալական պաշտպանվածությունը
2. Արգելվում է
սովորողներին ներգրավել աշխատանքի` առանց վերջիններիս և (կամ) նրանց ծնողների (որդեգրողների
կամ հոգաբարձուի) համաձայնության: Սովորողների նկատմամբ ֆիզիկական կամ հոգեբանական
ճնշման մեթոդների կիրառումն արգելվում է:
ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ԵՎ ՀԵՏԲՈՒՀԱԿԱՆ
ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ
Հոդված 6. Բարձրագույն
ուսումնական հաստատությունների ինքնավարությունը, իրավասությունը և ակադեմիական ազատությունները
7. Բարձրագույն ուսումնական հաստատությունն իր գործունեության
համար պատասխանատու է անհատի, հասարակության և պետության առջև:
Հոդված 11. Բարձրագույն
ուսումնական հաստատության խնդիրները
Բարձրագույն ուսումնական հաստատության հիմնական խնդիրներն
են՝
6) սովորողի` ազգային, բարոյական և համամարդկային արժեքների
ոգով դաստիարակումը.
7) բնակչության շրջանում գիտելիքների տարածումը, նրա
կրթական և մշակութային մակարդակի բարձրացումը.
8) սովորողների մեջ քաղաքացիական դիրքորոշման, հմտությունների
և աշխատանքի նկատմամբ պատասխանատվության արմատավորումը` ժողովրդավարական և քաղաքացիական
հասարակության կառավարման պայմաններում:
Հոդված 16. Հասարակական
կազմակերպությունները և միավորումները բարձրագույն և հետբուհական մասնագիտական կրթության
համակարգում
Հասարակական-քաղաքական, հասարակական, կրոնական կազմակերպությունները
և միավորումները բարձրագույն և հետբուհական մասնագիտական կրթության համակարգում չեն
գործում, բացառությամբ արհեստակցական, մասնագիտական, մշակութային,
մարզական և շրջանավարտների կազմակերպությունների ու միությունների:
Հոդված 17. Բարձրագույն ուսումնական հաստատության սովորողները
7. Բարձրագույն ուսումնական հաստատությունում սովորողները
կարող են միավորվել ուսանողական խորհուրդներում, ուսանողական գիտական ընկերություններում
և ուսանողական այլ կազմակերպություններում:Ուսանողական խորհուրդների և ուսանողական
գիտական ընկերությունների ստեղծման և գործունեության կարգը հաստատում է կրթության պետական
կառավարման լիազորված մարմինը: Ուսանողական խորհուրդների և ուսանողական գիտական
ընկերությունների գործունեությունը ֆինանսավորվում է բարձրագույն ուսումնական հաստատության
արտաբյուջետային միջոցների հաշվին: Ֆինանսավորման չափը սահմանում է բարձրագույն
ուսումնական հաստատությունների կառավարման խորհուրդը:
Հոդված 19. Բարձրագույն
ուսումնական հաստատությունների և հետբուհական մասնագիտական կրթություն իրականացնող
կազմակերպությունների աշխատողները
6. Բարձրագույն ուսումնական հաստատության և հետբուհական
մասնագիտական կրթություն իրականացնող կազմակերպության աշխատողները պարտավոր են՝
3) սովորողների մեջ ձևավորել մասնագիտական որակներ,
պատշաճ վարք ու վարվելակերպ, քաղաքացիական դիրքորոշում, հայրենասիրություն.
4) սովորողների մեջ զարգացնել ինքնուրույնություն, նախաձեռնություն
և ստեղծագործական ունակություններ.
February 11, 2013
Ցուլն էլ է լաց լինում`անզորությունից
Բոլորիս մոտ ցուլը ասոցացվում է ուժեղ և համառ կենդանու հետ:
Նա ուժի և հզորության մարմնավորումն է:
Բայց մի փոքրիկ դրվագ մեջբերեմ, որը լրիվ հակառակն է ցույց տալիս:
Գիտեք, թե գյուղական հարսանիքները ինչպիսին են:
Ամբողջ գյուղը օրեր շարունակ նախապատրաստվում է այդ իրադարձությանը:
Ամեն մեկը մի գործ է անում հարսանեկան տանը: Կանայք ինչ-որ ուտեստներ են պատրաստում, աման-չամաններ բերում իրենց տներից, բոլորը հագնում են իրենց տոնական ոչ ամենօրյա հագուստները: Տղամարդիկ սեղան-աթոռ, իշաոտնուկ են պատրաստում, փայտ կոտրում, խորոված-խաշլամայի պատրաստություններ տեսնում:
Իսկ մենք երեխաներս, ոտքերի տակ էինք ընկնում, վազվզում էինք:
Ինչ-որ աննկարագրելի սպասում կար այդ ամենի մեջ: Պետք է տեսնեինք հարսին և փեսային:
Սպասում էինք այն պահին, երբ գյուղի ծայրում կերևա խնամիների մոտեցող շարասյունը` բարձր ազդանշաններով:
Ցլիկին, որին պետք է շուտով մորթեին, գցել էին մի բաց փայտյա ախոռի մեջ:
Մենք` փոքրերս, խոտ էինք նրան տալիս, ջուր էինք լցնում ամանի մեջ: Բայց նա ոչ ուտում էր, ոչ խմում` հրաժարվում էր:
Տղամարդիկ հաջորդ օրը բերեցին իրենց տներից տարբեր չափերի դանակներ, որը տարին մեկ անգամ օգտագործեին թե ոչ, հաստ թոկ-պարանը, որպեսզի մորթելուց առաջ ցլիկի ոտքերը կապեն:
Մորթելը ամեն մեկին չէր վստահվում: Մեկ-երկու հոգի կար գյուղում, որ մեծ անասուն էր կարողանում մորթել:
Այս խեղճին հանեցին ախոռից, կապեցին միաժամանակ ոտքերը և գլուխը պարանով և մի քանի հոգով քաշեցին-գցեցին գետնին:
Մեծերի համար դա սովորական տեսարան էր: Բայց մենք երեխաներս ցնցված և սարսափած էինք:
Ցուլը գետնին էր: Վերջին ակնթարթներն էին:
Այս արցունքները, որ հոսեցին նրա աչքերից, առայսօր հիշողությանս մեջ են:
Նա չէր կարողանում խոսել, արտահայտել իր զգացմունքը:
Ասուն չէր:
Հզոր կենդանին անկարողությունից և սպասումից լաց էր լինում:
Բայց մարդը կանգ չէր առնում:
Հարսանիք էր....
Նա ուժի և հզորության մարմնավորումն է:
Բայց մի փոքրիկ դրվագ մեջբերեմ, որը լրիվ հակառակն է ցույց տալիս:
Գիտեք, թե գյուղական հարսանիքները ինչպիսին են:
Ամբողջ գյուղը օրեր շարունակ նախապատրաստվում է այդ իրադարձությանը:
Ամեն մեկը մի գործ է անում հարսանեկան տանը: Կանայք ինչ-որ ուտեստներ են պատրաստում, աման-չամաններ բերում իրենց տներից, բոլորը հագնում են իրենց տոնական ոչ ամենօրյա հագուստները: Տղամարդիկ սեղան-աթոռ, իշաոտնուկ են պատրաստում, փայտ կոտրում, խորոված-խաշլամայի պատրաստություններ տեսնում:
Իսկ մենք երեխաներս, ոտքերի տակ էինք ընկնում, վազվզում էինք:
Ինչ-որ աննկարագրելի սպասում կար այդ ամենի մեջ: Պետք է տեսնեինք հարսին և փեսային:
Սպասում էինք այն պահին, երբ գյուղի ծայրում կերևա խնամիների մոտեցող շարասյունը` բարձր ազդանշաններով:
Ցլիկին, որին պետք է շուտով մորթեին, գցել էին մի բաց փայտյա ախոռի մեջ:
Մենք` փոքրերս, խոտ էինք նրան տալիս, ջուր էինք լցնում ամանի մեջ: Բայց նա ոչ ուտում էր, ոչ խմում` հրաժարվում էր:
Տղամարդիկ հաջորդ օրը բերեցին իրենց տներից տարբեր չափերի դանակներ, որը տարին մեկ անգամ օգտագործեին թե ոչ, հաստ թոկ-պարանը, որպեսզի մորթելուց առաջ ցլիկի ոտքերը կապեն:
Մորթելը ամեն մեկին չէր վստահվում: Մեկ-երկու հոգի կար գյուղում, որ մեծ անասուն էր կարողանում մորթել:
Այս խեղճին հանեցին ախոռից, կապեցին միաժամանակ ոտքերը և գլուխը պարանով և մի քանի հոգով քաշեցին-գցեցին գետնին:
Մեծերի համար դա սովորական տեսարան էր: Բայց մենք երեխաներս ցնցված և սարսափած էինք:
Ցուլը գետնին էր: Վերջին ակնթարթներն էին:
Այս արցունքները, որ հոսեցին նրա աչքերից, առայսօր հիշողությանս մեջ են:
Նա չէր կարողանում խոսել, արտահայտել իր զգացմունքը:
Ասուն չէր:
Հզոր կենդանին անկարողությունից և սպասումից լաց էր լինում:
Բայց մարդը կանգ չէր առնում:
Հարսանիք էր....
January 7, 2013
Ոնց որ թե նույն 37 թվականի նախադրյալներն են
Ինչ նախադրյալներ կային 1937-38 թվականների համար:
Ինչու են մարդիկ մատնել իրար? Հարևանը, գործընկերը, աշխատակիցը, բարեկամը ինչու էին կեղծ կամ իրական ցուցմունքներ գրում, որոնք հատուկ 'տռոյկաները' 24 ժամվա մեջ ի կատար էին ածում` գնդակահարում?
Նախադրյալները հետևյալն էին, իմ կարծիքով`
1. Հեղափոխությունից հետո սահմանները փակ չէին: Անհամաձայն տարրերը կարողացան հեռանալ երկրից: Եկան նաև արտասահմանից շատ մարդիկ` գիտության, արվեստի: Տեղաշարժման ենթակա մասը տեղաշարժվեց:
Մնաց մեծամասամբ հանդուրժող մասը:
Ու այդ պահին նոր փակեցին ամեն ելք ու սկսվեց ներքին մաքրումը:
Այդ ժամանակ սկսվեցին ԽՍՀՄ ամենասոսկալի տարիները: Երբ մեկ բառի համար մարդուն կարող էին արտաքսել Ալթայ:
2. 1924 թվականից սկսած կուսակցություն էին ներթափանցել միլիոնավոր կարիերիստներ, որոնք կուսակցության գաղափարների հետ ոչ մի ընդհանրություն չունեին: Կուսակցության 'հնաբնակները' նորեկների աչքերում անարդարացի արգելք էին հանդիսանում, որը պետք է վերացվեր, իշխանության ավելի բարձր կետերին հասնելու համար:
3. Պատերազմներից ու հեղափոխություններից հետո մեկ մարդու կյանքը արժեք չէր ներկայացնում: Մահը շատ սովորական և ոչ արտառոց բան էր դարձել:
4. Երկարամյա բարեփոխումները արդյունք չէին տալիս: Պետք էր մեղավորներ գտնել: Եվ սկսվեցին հալածանքները, որի նախաձեռնողը հենց կուսակցությունն էր:
5. 30-ական թվականներին ամբողջ պետական ապարատը միաձույլ էր, բոլոր ճյուղերով` գործադիր, օրենսդիր, դատական: Դրանք ղեկավարվում էին մի կենտրոնից:
6. Ազատ ընտրություններ չկային: Մեկ թեկնածու կարող էր միայն առաջադրվել ու ընտրվել:
Ինչու են մարդիկ մատնել իրար? Հարևանը, գործընկերը, աշխատակիցը, բարեկամը ինչու էին կեղծ կամ իրական ցուցմունքներ գրում, որոնք հատուկ 'տռոյկաները' 24 ժամվա մեջ ի կատար էին ածում` գնդակահարում?
1. Հեղափոխությունից հետո սահմանները փակ չէին: Անհամաձայն տարրերը կարողացան հեռանալ երկրից: Եկան նաև արտասահմանից շատ մարդիկ` գիտության, արվեստի: Տեղաշարժման ենթակա մասը տեղաշարժվեց:
Մնաց մեծամասամբ հանդուրժող մասը:
Ու այդ պահին նոր փակեցին ամեն ելք ու սկսվեց ներքին մաքրումը:
Այդ ժամանակ սկսվեցին ԽՍՀՄ ամենասոսկալի տարիները: Երբ մեկ բառի համար մարդուն կարող էին արտաքսել Ալթայ:
3. Պատերազմներից ու հեղափոխություններից հետո մեկ մարդու կյանքը արժեք չէր ներկայացնում: Մահը շատ սովորական և ոչ արտառոց բան էր դարձել:
4. Երկարամյա բարեփոխումները արդյունք չէին տալիս: Պետք էր մեղավորներ գտնել: Եվ սկսվեցին հալածանքները, որի նախաձեռնողը հենց կուսակցությունն էր:
5. 30-ական թվականներին ամբողջ պետական ապարատը միաձույլ էր, բոլոր ճյուղերով` գործադիր, օրենսդիր, դատական: Դրանք ղեկավարվում էին մի կենտրոնից:
6. Ազատ ընտրություններ չկային: Մեկ թեկնածու կարող էր միայն առաջադրվել ու ընտրվել:
Բոլոր կետերում նմանություններ կան մեր իրավիճակին:
January 6, 2013
Փրկված Աստվածաշունչը
Արմավիրի ուսումնավարժական բրիգադում նոր էի սկսել զինվորական ծառայությունս:
Ծառայության առաջին շաբաթներն էին: Դեկտեմբեր ամիսն էր:
Հին անձնակազմը զորացրվել էր, իսկ մենք ընդունում, նորոգում, կարգի էինք բերում զորասենյակները:
Ուսումնական սենյակում կատարյալ խառնաշփոթ էր: Մինչև առաստաղ աղբ էր լցված` թղթեր, փայտի կտորներ, հին պլակատներ, փոշոտ գրքեր, տետրեր, կանոնագրքեր:
Առանձնացված, թափելու ենթակա աղբի միջից չգիտեմ ոնց գտա Աստվածաշունչ:
Այ սա էր`
Կարմիր գույնի էր, Վազգեն Վեհափառի հրամանով տպված: Տղաները տեսան, թե`
- Գցի, ինչի ես աղբի միջից հանել, տանենք թափենք:
Ես վերցրեցի այն, սրբեցի փոշին և դրեցի բուշլատի ծոցագրպանը:
Ահա այդ Աստվածաշունչը:
Այսօր էլ այն իմ մոտ է:
Ծառայության առաջին շաբաթներն էին: Դեկտեմբեր ամիսն էր:
Հին անձնակազմը զորացրվել էր, իսկ մենք ընդունում, նորոգում, կարգի էինք բերում զորասենյակները:
Ուսումնական սենյակում կատարյալ խառնաշփոթ էր: Մինչև առաստաղ աղբ էր լցված` թղթեր, փայտի կտորներ, հին պլակատներ, փոշոտ գրքեր, տետրեր, կանոնագրքեր:
Առանձնացված, թափելու ենթակա աղբի միջից չգիտեմ ոնց գտա Աստվածաշունչ:
Այ սա էր`
Կարմիր գույնի էր, Վազգեն Վեհափառի հրամանով տպված: Տղաները տեսան, թե`
- Գցի, ինչի ես աղբի միջից հանել, տանենք թափենք:
Ես վերցրեցի այն, սրբեցի փոշին և դրեցի բուշլատի ծոցագրպանը:
Այսօր էլ այն իմ մոտ է:
January 3, 2013
Ազատ ձին գայլի ճիրանը չի ընկնի
Դպրոցական արձակուրդներս անցնում էին Հյուսիսային Արցախում:
Ամբողջ ուսումնական տարին սպասում էի հունիս ամսվա սկզբին, որպեսզի Երևանի ավտոկայանից Շահումյանի ավտոբուսներով հասնեմ Ներքին Շեն, այնտեղից էլ վիլիսներով` Սառցաշեն:
Երևանի ավտոկայանից դեպի հայկական Հյուսիսային Արցախի շրջաններ ամեն օր ավտոբուսներ էին շարժվում` դեպի Դաշկեսան, Շամխոր, Շահումյան, Գետաշեն, Խանլար, Բանանց:
Վերջին անգամ ամռանը այնտեղ էի 1989 թվականին: Այդ տարվա օգոստոսից ավտոճանապարհները փակվեցին: Դրանից հետո սկսվեց Շահումյան-Գետաշենի մաքառումների հազար օրը, որը տևեց մինչև 1992 թվականի հունիսի 13-14ը:
Շատ պատմություններ կան, որոնք ժամանակին կներկայացնեմ բլոգում:
Ադրբեջանը հայկական տարածքներում ոչ մի ճանապարհ չէր սարքում: Դրանք հողային էին, դաշտային: Հաճախակի անձրևներից հետո միակ փոխադրամիջոցը դառնում էր տրակտորը կամ վիլիսները, իսկ ամենատարածվածը ձին էր (կամ էշը :) )
..........
Մեր սպիտակ գեղեցկուհուն գնել էինք Գետաշենից: Ձին երիտասարդ չէր: Բայց Մռավի փեշերը հաղթահարելու համար ձին անփոխարինելի էր:
Մեր տան կողքով հաճախ էին անցնում ձիավորներ, որոնք տեսնելով մեր` երեխեներիս, խնդրագին հայացքները` նստեցնում էին և մի քանի հարյուր մետր մեզ տեղափոխում: Մեր ուրախությանը սահման չկար:
Եթե որևիցե տան կողքը կապած մի քանի ձիեր են` ուրեմն այդ տուն հյուրեր են եկել:
Սպիտակ գեղեցկուհին շատ բարի էր: Թողնում էր մեզ մոտենալ, շոյել, անգամ նստել: Չէր խրթնում անծանոթներից:
Երբեք նա իր ձիավորին վայր չէր գցել:
Առանց թամբի, իհարկե, դժվար էր նստելը, քանի որ սողում - վայր էինք ընկնում ձիուց: Մեր ոտքերը հազիվ էին հասնում թամբի երկաթյա ասպանդակներին:
Մի օր հետևյալը կատարվեց:
Մեր ընկերներից ավագը` Դիմոն, նստեց սպիտակ գեղեցկուհու վրա, սանձը քաշեց, ոտքերը ասպանդակներում հարվածեց ձիու փորին, որպեսզի նա տեղից շարժվի: Մի երկու հարվածից հետո, ձին ծառս եղավ` կանգնեց հետևի երկու ոտքերի վրա, իսկ առաջին երկուսը օդ բարձրացրեց:
Ադրբեջանը հայկական տարածքներում ոչ մի ճանապարհ չէր սարքում: Դրանք հողային էին, դաշտային: Հաճախակի անձրևներից հետո միակ փոխադրամիջոցը դառնում էր տրակտորը կամ վիլիսները, իսկ ամենատարածվածը ձին էր (կամ էշը :) )
..........
Մեր սպիտակ գեղեցկուհուն գնել էինք Գետաշենից: Ձին երիտասարդ չէր: Բայց Մռավի փեշերը հաղթահարելու համար ձին անփոխարինելի էր:
Մեր տան կողքով հաճախ էին անցնում ձիավորներ, որոնք տեսնելով մեր` երեխեներիս, խնդրագին հայացքները` նստեցնում էին և մի քանի հարյուր մետր մեզ տեղափոխում: Մեր ուրախությանը սահման չկար:
Եթե որևիցե տան կողքը կապած մի քանի ձիեր են` ուրեմն այդ տուն հյուրեր են եկել:
Սպիտակ գեղեցկուհին շատ բարի էր: Թողնում էր մեզ մոտենալ, շոյել, անգամ նստել: Չէր խրթնում անծանոթներից:
Երբեք նա իր ձիավորին վայր չէր գցել:
Առանց թամբի, իհարկե, դժվար էր նստելը, քանի որ սողում - վայր էինք ընկնում ձիուց: Մեր ոտքերը հազիվ էին հասնում թամբի երկաթյա ասպանդակներին:
Մի օր հետևյալը կատարվեց:
Մեր ընկերներից ավագը` Դիմոն, նստեց սպիտակ գեղեցկուհու վրա, սանձը քաշեց, ոտքերը ասպանդակներում հարվածեց ձիու փորին, որպեսզի նա տեղից շարժվի: Մի երկու հարվածից հետո, ձին ծառս եղավ` կանգնեց հետևի երկու ոտքերի վրա, իսկ առաջին երկուսը օդ բարձրացրեց:
Զարմացել էինք նրա այդ ունակության վրա:
Հետո` երաշտություն լսելուց, նա սկսում էր ոտը ոտքին գցելով կողք շարժվել` պարում էր:
Այդպես հայտնաբերեցինք ու հետո նաև պատմածներով իմացանք, որ մեր գեղեցկուհին կրկեսի ձի է եղել: Տարիքի պատճառով վաճառել էին: Եվ հետագայում նա հայտնվել էր մեզ մոտ:
Բայց մարդը անսխալ չէ:
Մի օր երեխաները նրան տարել անտառի եզրին` ոտքից կապել էին թոկով, որպեսզի արածի: Այդպես մեկ-երկու օր թողել էին դաշտում:
Չէին իմացել, որ ձիուն չեն կապում: Ազատ ձին գայլերի ճիրանը չի ընկնում: Բայց կապածը, ավաղ ընկել էր....
Subscribe to:
Posts (Atom)