Գնացեք Հ1, Շանթ, Արմենիա, Երկիր Մեդիա լսեք: Այնտեղի Հայաստանը հիասքանչ է, թեև իրականության հետ երբեք կապ չունի:
Բոլշևիկների կողմից առայսօր կառավարվող հայ հանրությունը` արդեն տասը տարի է, ինչ քննարկում է 4 հարևան երկրներից մեզ հետ համեմատաբար լավ հարաբերություններ ունեցող Վրացական հրաշքի արդյունքները:
Թե ինչ է արվել Հայաստանում այս 10 տարվա ընթացքում` լավ գիտենք: Իսկ Վրաստանում տեղի ունեցածը հաճախ Հայաստանում միտումնավոր խեղաթյուրվում է, սեփական 0-ությունը ծածկելու համար:
Սակայն, տարեկան մոտ 450.000 հայաստանցի հանգստանում է Վրաստանում` Թիֆլիսում, Բաթումում, Աջարիայի մյուս հանգստավայրերում: Նրանք անձամբ ականատեսն են դառնում ամեն տարի մի նոր ձեռք բերման, զարգացման, առաջընթացի:
Քիչ չեն նաև հայկական գործարարները, որոնք մասնաճյուղեր ունեն արդեն Վրաստանում: Քանի որ այնտեղ և հարկերն են ցածր, և տոկոսադրույքներն են ընդունելի և հարկայինն է խղճով, և արտաքին ներդրումներն են շատ:
Ինչու են հայ իշխանավորները, պաշտոնյաները, լրագրողները այսքան վախեցած վրացական փայլուն օրինակից? Նույն անցյալը ունեցող երկու հարևան ազգեր, անկախությունը ստանալուց ընդամենը 24 տարի անց` զարգացման տարբեր հարթություններում են:
Ընտրություններ
Վրաստանում ականատես եղանք, թե ինչպես գործող նախագահ Սահակաշվիլին ընտրություններում պարտվեց և հեռացավ երկրի քաղաքական դաշտից:
Հայաստանում երբեք դեռ չի եղել, որ ժողովուրդը ընտրությունների միջոցով իր կամքը թելադրի գործող որևէ նախագահին:
Մեզ մոտ դա չի ստացվել ոչ 96-ին, ոչ 98-ին, ոչ էլ առավել ևս հիմա:
Գաղութատիրոջ հետ հարաբերությունները
Վրաստանը ևս ունի գաղութատիրոջ կողմից նախագծած և իրեն ժառանգած տարածքային, ազգային խնդիրներ: Սահակաշվիլին կարողացավ Աջարիայում լուծել դրանցից մեկը` համեմատաբար խաղաղ ճանապարհով, անտեսելով ռուս էմիսարների` Լուժկովի և այլոց խառնակչությունները:
Սահակաշվիլին կարողացավ երկիրը ձերբազատել պարտադրված, երկիրը անընդհատ ստրկացնող խնդիրներից` Օսիայից և Աբխազիայից, և դրանք ի վերջո բարդել Ռուսաստանի վրա, որը ահռելի գումարներ է այսօր ծախսում այդ երկրների "անկախությունը" պահպանելու, բայց իրականում սեփական դեմքը փրկելու համար:
Ինչպիսին կլիներ Վրաստանը այսօր` չլուծված, տասնամյակներ արյունահոսող, երկիրը հետ ձգող այդ պրոբլեմների ներքո?
Ազատվելով այդ խնդիրներից` Վրաստանը ազատվեց նաև գաղութատիրոջ ուղղակի միջամտության հնարավորությունից:
Վրաստանը, ինչպես և Ադրբեջանը, սեփական տարածքից հանեցին ռուսական զորքերը, նախապատվությունը տալով բարիդրացիական հարաբերություններ կառուցելուն հարևանների հետ, հրաժարվելով գաղութարարի զորքով անմիջական հարևաններից անվերջ պատսպարվելուց:
Պետական ծառայողներ
Հայաստանի վիճակը այսօր շատ նման է Շևարդնաձեի իշխանության օրերին, երբ նա փորձում էր գոյություն չունեցող Սովետի մոտեցումներով` երկիր կառավարել:
Ռեակտիվ կառավարման հայկական ձևը սպառված է, երբ ինչ-որ մի բան պետք է պատահի, պետք է բողոքի ալիք բարձրանա, որ տեղից պատասխանատու մարմինները շարժվեն և սկսեն աշխատել և գործել: Լինի ցանկացած ոլորտ:
Չինովնիկների նշանակումը Հայաստանում կատարվում է միմիայն կուսակցական հավատարմության մոտեցումներով կամ կոալիցիոն բազառների արդյունքում, այլ ոչ թե պրոֆեսիոնալ ունակությունները հաշվի առնելով: Իսկ թե պաշտոնների եղած ճահճում հատուկենտ պրոֆեսիոնալները մեկ տարի անց ինչ որակներ են ձեռք բերում, գիտենք` Հրայր Թովմասյանի կամ Վաչե Գաբրիյելյանի պարագայում:
Երիտասարդ կադրերը միայն բազեյի ճամբարականներն են, կամ ՀՀԿ կուսակցության սրի տակով անցած հլու կարիերիստները:
Գողական աշխարհ
Վրաստանի դպրոցներում գողական 'սխոդկաներ' էին անց կացվում, նրանք ազատ ելումուտ էին անում երկրով մեկ: Սահակաշվիլին դրեց դրա վերջը:
Հայերը այսօր լսում և կարդում են` թե ինչպես են Հայաստանում տեղի ունենում հանցավոր աշխարհի հավաքներ, և ինչպես է ոստիկանությունը անատամ արձագանքում դրանց անցկացման փաստին:
Ոստիկանություն
Սահակաշվիլին 85.000 աշխատակից ունեցող ներքին գործերի համակարգից հեռացրեց 75.000-ը: Նա մեկ օրում աշխատանքից հեռացրեց 14.000 ճանապարհային ոստիկաններին: Փոխարինեց նորերով:
Ոստիկանական բաժանմունքների պատերը դարձրեց ապակեպատ, թափանցիկ: Ոստիկանության բաժինները բացվեցին գողերի հին դղյակներում կամ պետականացված օբյեկտներում:
Արդյունքում, այսօր Վրաստանի բնակչության 87 %-ը հավատում է ոստիկանությանը, զիջելով այդ ցուցանիշը միայն վրաց եկեղեցուն:
Հայ գրանտակեր ոստիկանների մասին խոսելն անգամ ավելորդ է:
Նախարարություններ
Վրաստանում 18 նախարարությունից մնացել է ընդամենը 13-ը: Իսկ Հայաստանում ինչպես են պաշտոնյաների համար բացվում նորանոր նախարարություններ` չթվարկենք:
Վրաստանում 52 պետական գերատեսչությունից մնացել է 34-ը:
Պետական ապարատի 40%-ը կրճատվել է:
1000 լիցենզավորվող գործունեություններից մնացել է ընդամենը 140-ը:
Առողջապահության ոլորտում անապահովների համար ներմուծվեց անվճար բժշկական ապահովագրություն, ի տարբերություն Հայաստանի, որտեղ միայն պետական հավատարիմ ապարատն է ապահովագրվում, ոչ թե անապահով խավը:
Վրաստանում ամրագրված է դրույթ, ըստ որի նոր հարկատեսակ ներմուծելու համար պետք է հանրաքվե անց կացվի:
22 հարկերից մնացել է ընդամենը 6 հարկատեսակ, իսկ 2012-ից արդեն 4-ը (!!!):
Օդի փող, գույքահարկ, եկամտային հարկ, պարտադիր կենսաթոշակային, հողի հարկ, տեղական բազմաթիվ տուրքերը անծանոթ չեն հայ քաղաքացուն, որը կեղեքվում է օրեցօր բարձրացող գներից:
Վրաստանը` բիզնես վարելու հնարավորությամբ 150-րդ տեղից հասավ 11-րդ տեղ:
Վաղամեռիկ Բենդուկիձեի օրոք 4000 պետական օբյեկտ սեփականաշնորհվեց, 2004-2009 թվականների ներդրումների չափը 6.5 մլրդ $ էր: ՀՆԱ-ի 30%-ը ներդրումներն էին և սեփականաշնորհումից ստացված գումարները:
Թե ինչ եղավ Հայաստանի առ այսօր թալանված, կոպեկներով սեփականաշնորհված և առայսօր չաշխատող հարստության հետ գիտեք բոլորդ:
Սահակաշվիլին լավ կլիներ գար Հայաստան` այստեղ էլ կարգուկանոն հաստատեր, իր փորձը ներդներ մեռնող երկրի մեռած տնտեսության և պետական քանդված մեքենան նորոգելու համար:
