Ինչ անել որակ փոխելու եւ թռիչք ապահովելու համար

ՍԻՐԱՆՈՒՅՇ ՊԱՊՅԱՆ, Հարցազրուցավար

Հարցազրույց - 09 Նոյեմբերի 2016, 12:48

Մեր զրուցակիցն է ծրագրավորող Արթուր Ղազարյանը

Երեկ վարչապետը ՏՏ ոլորտի ներկայացուցիչներին ասել է, որ թռիչք անելու, որակ փոխելու առումով հույսը կապում է նրանց հետ: Եվ նրանցից ծրագրեր է ուզել: Իբրև ոլորտի ներկայացուցիչ՝ ինչպե՞ս եք գնահատում նման քայլը:

Չեմ թաքցնի, որ Կարեն Կարապետյանի և նոր անբիծ անցյալով մի քանի նախարարների նշանակումը ես ևս ողջունել եմ, և սկզբնական շրջանում հույս ունեի, որ նա իրոք շեշտակի փոփոխությունների կգնա: Սակայն կառավարության ծրագիրը կարդալուց և կառավարության վերջին 1,5 ամսվա նիստերի օրակարգերը ուսումնասիրելուց հետո փոխել եմ կարծիքս: Նրանք ուղղակի ժամանակ են ձգում մինչև առաջիկա՝ ապրիլի 2-ի ԱԺ ընտրությունները: Նույն մոտեցումները ես տեսնում եմ ՏՏ ոլորտի հետ հանդիպումներում: Նախ սկսենք նրանից, թե ում հետ է հանդիպում նոր վարչապետը: Կարեն Կարապետյանը հանդիպում է նույն այն մարդկանց հետ, ովքեր որպես ՏՏ ոլորտի գրպանային ներկայացուցիչներ տարիներ շարունակ հանդիպում են նախկին վարչապետների և նախագահների հետ: Այդ ՏՏ ոլորտի մարդիկ մինչև այսօր նույնպես օգտվել են վարկային բազմամիլիոնանոց և արդյունքները չվերլուծած ծրագրերից, բյուջեի սուղ հատկացումներից:

Եթե վարչապետը ուզում է կոնկրետ ծրագրեր, թե ինչպես շեշտակի փոխել ՏՏ ոլորտի իրավիճակը, ես ունեմ իմ մոտեցումներն այդ հարցում:

Օրինակ, ինչպիսի՞ մոտեցումներ կան, հնարավորություն չի՞ եղել Դուք էլ ներկայացնեիք դրանք վարչապետին:

Ես վարչապետին կառաջարկեի գույքագրել տեղեկատվական տեխնոլոգիաների մասնագետներ պատրաստող ԲՈՒՀ-երի ծրագրերը, դասավանդվող առարկաների ցանկը, կկրճատեի հնացած, ծրագրավորումից հեռու դասախոսական կազմը: Կուղարկեի բոլորին տուն:

Երկրորդ քայլով կառաջարկեի հանրապետականացված ԲՈՒՀ-երում արգելել երիտասարդական հանրապետական միության գործունեությունը, որը ուսանողներին ուսման վարձի հատուցում տրամադրելով՝ ուղղակի խեղում է ապագա մասնագետներին, ուղղակի գնում է նրանց հոգիները:

Երրորդ՝ ես բոլոր ՏՏ մասնագետների համար կստեղծեի պայմաններ, որպեսզի նրանք մուտք գործեն դպրոցներ և սկսեն ինֆորմատիկա առարկայի իրական դասերը: Բոլոր մասնագետներին, ովքեր կդասավանդեն դպրոցներում, կտրամադրեի հարկային արտոնություներ, կազատեի նրանց եկամտային հարկի վճարումից:

Չորրորդ՝ ես կհրավիրեի աշխարհի լավագույն ՏՏ մասնագետներին այստեղի ԲՈՒՀ-երում դասավանդելու, կվճարեի նրանց կացության և տեղափոխման ծախսերը: Կբերեի լավագույն պրակտիկաներն այստեղ:

Հինգերորդ՝ ես գումարներ կհատկացնեի, առցանց անգլերեն դասընթացները հայերեն թարգմանելու կամ հասանելի դարձնելու այստեղ: Coursera, EDx առցանց կայքերով կարելի է այսօր անվճար ուսում ստանալ աշխարհի հռչակավոր դասախոսների մոտ` MIT, Harvard, Berkley, Oxford: Թուրքիայի կառավարությունը տարեկան մոտ 250 մլն դոլար հատկացնում է թուրք մասնագետներին թուրքերենով այդ նյութերը հասանելի դարձնելու համար: Մեր համալսարանները չեն գիտակցում, որ արդեն փակված են:

Այո, առցանց ուսուցումը հեղաշրջել է աշխարհը: Իսկ մենք դեռ ուսուցանում ենք այն առարկաները, որ 30 տարի առաջ են դասավանդվել: Պետք է հասկանալ, որ տեղեկատվական տեխնոլոգիաների մասնագետները բաց աշխարհի քաղաքացիներ են: Նրանք չունեն սահմաններ: Եվ նրանց արտահոսքը շատ հեշտ է: Այսօրվա աշխարհը խելացիների մտքի թռիչքի աշխարհ է, այլ ոչ թե զոռբա կուսակցականացված սաքուլիկների: Իսկ մեզ մոտ դեռ ֆակուլտետ են օրհնում ռեկտորի մասնակցությամբ: Պատկերացնում եք, 21-րդ դարում:

Պրն Ղազարյան, Տիգրան Սարգսյանն էլ շրջանառության մեջ դրեց գիտելիքահենք տնտեսություն ունենալու գաղափարը, ինչը դարձյալ մնաց թղթի վրա։ Կարծում եք՝ այս անգա՞մ էլ նույնը կկրկնվի։

Գիտեք, Տիգրան Սարգսյանի հայկական աշխարհ, տարածաշրջանի ֆինանսական կենտրոն, համահայկական բանկ ծրագրերը որտե՞ղ են... Չկան: Իսկ որտե՞ղ է Տիգրան Սարգսյանը: Մոսկվայում ԵՏՄ պաշտոնյա է: Միգուցե Մոսկվայում աշխատանքն է որոշ մարդկանց երազանքը, բայց ոչ մեր: Կարեն Կարապետյանը կազմել է ծրագիր, մի քանի էջով ներկայացնում է տնտեսության բոլոր բնագավառները`տրանսպորտ, կրթություն, գյուղատնտեսություն, արտաքին հարաբերություններ: Բայց Օբամայի միայն առողջապահության բարեփոխման ծրագիրը 25.000 էջ էր, որտեղ գրված էր ով, երբ, ինչ պետք է անի: Կարապետյանի ծրագրում չկա կոնկրետություն, դա բարի ցանկությունների կենացաճառ է: Ոչ ավել: Կտեսնենք նախընտրական պոպուլիզմից հետո ինչ են անելու:

Ֆինանսների նախարարության կայքից կարող եք ծանոթանալ, որ 2016 թվականի վերջին երեք ամսում ՀՀ պարտքը` ներքին և արտաքին, աճել է մոտ 250 մլն դոլարով, այսինքն՝ ամեն օր մենք պարտք ենք վերցնում 2.7 մլն դոլար: Սա իրոք մտահոգիչ է: Եթե կարող բոլոր ուժերը այսօր չաշխատեցվեն, այլ շարունակեն անգործության մատնվել, մենք կկորցնենք պետականությունը: Կարմիր գծերի փոխարեն թող պետականացնեին պղնձի և մոլիբդենի հանքերը: Դա արդեն լուրջ կլիներ:

Հարկային նոր օրենսգրքից դժգոհ են հենց ՏՏ ոլորտի մասնագետները։ Կիսո՞ւմ եք մտահոգությունը, հնարավո՞ր է՝ սա արտագաղթի նոր ալիք բարձրացնի։

Հարկային նոր օրենսգիրքը նոր վարչապետի նշանակման օրը ԱԺ-ում հանվել էր շրջանառությունից: Մտածել էին, որ իրոք պետք է նոր վարչապետը այն հիմնովին փոխի: Բայց, ավաղ, ոչ: Օրենսգիրքը բերվեց նորից ԱԺ օրակարգ և ընդունվեց վերջնականապես: Եկամտային հարկի բեռը այդ օրենսգրքում աճել է: Չմոռանանք նաև կենսաթոշակային սպասվող պարտադիր մուծումները: Այսինքն՝ աշխատողների հարկային բեռը ավելանում է: Եվ ամենահիմնական պայմանը, որ շահութահարկը պետք է հավասարեցվի եկամտային հարկին՝ սկզբից կար նախագծում, հետո հանվեց: Իրավաբանական անձի շահույթը` շահութահարկի տեսքով և ֆիզիկական շահույթը` եկամտային հարկի տեսքով պետք է հավասար լինեն: Իսկ նոր օրենսգրքով դա չարվեց: Իսկ արտագաղթի հիմնական ալիք, բացի այս սոցիալական, հանրության արդարության հարցերից` մնում է չլուծված ղարաբաղյան հարցը: Պատերազմի վտանգը ուղղակի դուրս է մղում արական սեռի բնակչությանը երկրից: Սրա մասին էլ են մոռանում: Եվ ի վերջո օրենսգրքերը, օրենքները այստեղ միայն հարկահավաքության համար են գործում, այն էլ ոչ բոլորի: Եթե ամեն մի նոր նախարար խոսում է «խաղի նոր կանոններից», ապա ինչ օրենք, օրենսգիրք պետք է գործի: Բոլորին թվում է, թե ինքը պետք է խաղի կանոն սահմանի՝ մոռանալով, որ կառավարումը խաղ չի, և պետք է գործեն օրենքները, ոչ թե նորանոր կանոններ ստեղծվեն:

Ի՞նչ եք կարծում՝ քառօրյա պատերազմից հետո որքանո՞վ են վերանայվել ՏՏ ոլորտի առաջնահերթությունները, որքանո՞վ է փոխվել վերաբերմունքը ոլորտի նկատմամբ։ Եվ արդյոք ՏՏ ոլորտի արտադրանքը իրացման շուկա ունի Հայաստանում։

Քառօրյա պատերազմը ի հայտ բերեց իրական վիճակը: Բոլորը հասկացան, որ տանկերը թղթի պես խոցվում են` իսրայելական բարձրտեխնոլոգիական զենքի կողմից: Կադրային փոփոխություններ եղան, բայց պատասխանատվության ոչ մեկը չկանչվեց: Գիտեք, անկեղծ չեմ հավատում, որ հասարակ արդյունաբերությունից զրկված Հայաստանը ունակ է հիմա բարձրտեխնոլոգիական արտադրության: Նույն Տիգրան Սարգսյանը ասում էր, որ մենք դարձել ենք ծառայություններ մատուցող երկիր, մեզ արդյունաբերություն պետք չի: Իսկ բարձրտեխնոլոգիական զենքի արտադրության համար պետք են ոչ թե հասարակ, այլ բարձրակարգ ինովացիոն գիտելիքների տեր մարդիկ: Պետք են մշակումների ընդունված ստանդարտներ:

Օրինակ, CMMI ստանդարտը ընդունվել է ի սկզբանե որպես նախապայման ԱՄՆ պաշտպանական ոլորտի պատվերները կատարելու համար: Չես բավարարում այդ պահանջին, պետական պաշտպանական պատվեր չես ստանում: Եթե հիմնարկը չի համապատաստանում ներքին պրոցեսների CMMI ստանդարտին, ապա որևէ պետական պատվեր, առավել ևս պաշպանական, նրանք ստանալ չեն կարող: Նույնը վերաբերում է բյուջեից սնվող պատվերներին և աշխատանքներին: Բոլոր մատակարարները պետք է անցնեն նմանատիպ հավաստագրում: Մեզ մոտ սա չկա: Պետք է սահմանել, որ ՊՆ-ի պատվերները կատարող հիմնարկները պետք է անցնեն CMMI հավաստագրում: Եթե աշխատենք այս ուղղությամբ, ամեն բան հնարավոր է ստեղծել, ուրիշ բան՝ դրա ժամանակը մեզ տրվա՞ծ է, թե ոչ...

Հոդվածի հղումը `այստեղ

Ինչ է պետք երկիրը խորտակող ռեժիմին հաղթելու համար

ՍԻՐԱՆՈՒՅՇ ՊԱՊՅԱՆ, Հարցազրուցավար
Հարցազրույց - 04 Հուլիսի 2014, 11:12

Մեր զրուցակիցն է քաղաքացիական ակտիվիստ, ծրագրավորող Արթուր Ղազարյանը

Արթուր, կարծես քաղաքացիական նախաձեռնությունները մտնում են փակուղի: Նկատո՞ւմ եք արդյոք նման միտում և ո՞րն է դա կանխելու եղանակը:

Այո, կա այդպիսի միտում: Պայքարի միջոցները, հնարքները մտել են փակուղի: Թեև պայքարող մարդկանց շարքերում շատ նոր դեմքեր են հայտնվել, սակայն «հետո ինչ անել» հարցին պատասխան չկա: Միգուցե մի մասի մոտ կա այս ամենը վերաիմաստավորելու, կողքից վերարժևորելու կարիք: Պետք է կրթվել, պետք է կազմակերպվել: Ի դեպ, իշխանությունները շատ լավ են կազմակերպված, թե մեթոդաբանորեն, թե կազմակերպչական առումով:

Ըստ Ձեզ՝ ո՞ր դեպքում է քաղաքացիական նախաձեռնությունը հասնում արդյունքի: Ինչո՞ւ էլեկտրաէներգիայի թանկացման դեմ պայքարողները չկարողացան ադեցություն ունենալ այդ որոշման վրա, ինչո՞ւ էին այդքան սակավաթիվ, թեև այդ թանկացումը, փաստորեն, դիպչում էր բոլորի գրպանին:

Քաղաքացիական նախաձեռնությունը հասնում է արդյունքի միմիայն այն դեպքում, երբ մասնակիցները ներդնում են դրա մեջ այն ամենը, ինչ ունեն` անսահման ժամանակ, միտք, հետևողականություն, կամք, հստակ ուղենիշ, ընթացքում ճկուն և անսպասելի հնարքներ:

Օրինակ, երբ գնում ես ոստիկանական անհավասար պատին ընդառաջ, ընդհարվում ես, ձերբակալվում ու հետո դատական քաշքշոցի մեջ ընկնում, չեմ համարում, որ դա լավ ուղի է: Սակայն, օրինակ, ճանապարհին նստելու հնարքին ոստիկաններն առայսօր չեն կարողանում ոչինչ հակադարձել: Կանգնած քաշքշոցի դեպքում նրանք ուժային առավելություն ունեն և կարող են ապահովել ևս լրացուցիչ ուժեր: Ճակատային դիմակայությունն արդյունք չի տալիս, պետք են կրեատիվ լուծումներ, որոնցից են ֆինանսների նախարարության առջև կոպեկներ նետելը, վուվուզելներով, թմբուկներով երթերը, ընթացքում նստելով ճանապարհի պարալիզացումը, հետիոտնային անցումով ցիկլիկ պտույտները, կապված աչքերով ցույցը ՍԴ-ի առաջ: Այս միջոցները շատ կրեատիվ և անսպասելի են դիմացինի համար:

Կարծիք կա, որ քաղաքացիական ակտիվն այս պահին ունի կոմունիկացիայի, մոբիլության, մտքի գեներացիայի ու կրեատիվության լուրջ խնդիր:

Ես երկու հարց կառանձնացնեմ, որ խանգարում է, կամ որի անորոշությունը խանգարում է այսօր: Առաջին հարցը՝ լիդեր պե՞տք է, թե ոչ: Երկրորդ հարցը` շարժումը քաղաքացիակա՞ն է, թե քաղաքական: Ես ինքս չունեմ այս հարցերի պատասխանը:

Կոմունիկացիայի խնդիրը լուծվում է սոցիալական ցանցերի միջոցով, բայց անսպառ ֆեյքերի միջոցով դա էլ է խաթարվում:

Լիդերը կարող էր կոնսոլիդացման, կատալիզատորի դեր տանել: Եթե լինի խարիզմատիկ մարդկանց խումբ` ինչպես եղավ 88-ին, կամ այսօր Մայդանում, ապա շարժում կձևավորվի: Ես ունեմ իմ մտքում կազմած մարդկանց ցանկ, որոնք կարող էին այդպիսի կատալիզատորի դեր խաղալ: Կան այդ մարդիկ, սակայն ցրված են ըստ կուսակցությունների, ակտիվիստների խմբերի: Տեսնում եմ նաև գաղափարական հզոր հենքով մարդիկ, որոնք մամուլում կան, մենք կարդում ենք նրանց: Որպեսզի հաղթենք երկիրը խորտակող ռեժիմին, պետք է նրանից ավելի կազմակերպված ու ճկուն լինենք:

Ինչո՞ւ չի ստացվում համախմբում քաղաքացիական ակտիվի մոտ:

Համախմբում չի ստացվում, որովհետև կա միմյանց նկատմամբ հավատի պակաս, կասկածանք, որ նրանք կապված են իշխանությունների հետ, պատվեր են կատարում, ահա այսինչի մարդն է և այլն: Հավատի պակասն է խանգարում և պայքարի գիտելիքի պակասը: Մենք կարող ենք հաղթել, երբ յուրաքանչյուրս պայքարի զոհասեղանին իր կորցնելիքն ավելի քիչ գնահատի, երբ այլևս կորցնելու բան չունենանք:

Գուցե չի ստացվում, քանի որ հասարակական կյանքի կտրուկ փոփոխության մեջ ամեն մեկը չի՞ տեսնում իր շատ կոնկրետ ու որոշակի շահը: Համակարգային փոփոխությունների իր հայեցակարգն է առաջարկել հրապարակախոս Արա Նեդոլյանը. ի՞նչ դիտարկումներ կանեք այդ հայեցակարգի հետ կապված:

Ես կարծում եմ, որ ամեն մեկը դիտորդից պետք է վերածվի մասնակցի, եւ ամեն մեկն ազատ կարող է լինել իր ցանկալի չափով: Արա Նեդոլյանն առաջարկում է հրաժարվել պատվիրակման սկզբունքից և անցնել ուղիղ կառավարման սկզբունքին:

Այդ հայեցակարգն առաջարկում է անմիջական մասնակցություն իշխանությանը, հաճախակի հանրաքվեներ, ինչպես օրինակ կատարվում է Շվեյցարիայում: Մեզ մոտ այսօր մարդիկ անգամ քվեարկությանը չեն կարողանում ազատ մասնակցել: Ընտրական իրավունքը խեղաթյուրված է, այն պետք է վերադարձնել ժողովրդին:

Երկրորդ սկզբունքի իրագործումը չեմ պատկերացնում: Գիտեմ ամերիկյան օրինակը, որ յուրաքանչյուրը զենք կարող է կրել, այլ ոչ թե օլիգարխները և նրանց շրջապատը: Կա Իսրայելի օրինակը, բանակ կազմելու, որ տարեկան փոքրիկ հաճախակի հավաքներ են լինում, այլ ոչ թե պերմանենտ 2 տարի պարտադրված:

Երրորդը`վարձու աշխատողներ չլինեն, այլ բոլորը դառնան համասեփականատերեր: Խորհրդային տարիներին կոլտնտեսությունները այսպիսին չէի՞ն, կամ վաուչերները դրան չէի՞ն միտված: Արդյունքը վերջում բաշխվում էր ըստ աշխատած օրերի քանակի: Իսկ ինչպիսին կլինի պետական աշխատողների կարգավիճակը, որոնք, տեսնում ենք, որ ինչ պասիվ, կոնսերվատիվ ու հետադիմական դեր են խաղում երկրի ապագայի հարցերում: Նրանք չեն կարող դառնալ համասեփականատեր: Բանակը, ոստիկանությունը ինչպե՞ս պետք է լինեն այս պարագայում:

Չորրորդ սկզբունքը՝ հայակենտրոնություն: Ըստ իս՝ Հայաստանը Ավստրիայի, Թուրքմենստանի պես պետք է ՄԱԿ-ում իրեն հայտարարի որպես չեզոք երկիր: Դա նշանակում է՝ մենք մեր զորքը ուրիշին չենք տրամադրում, մեր տարածքում ուրիշի զորք չի լինում, ոչ մի դաշինքի չենք միանում, պատերազմների ժամանակ մեր տարածքը ոչ մեկին չենք տրամադրում: Այս տարիներին այս մի բուռ երկիրը փորձեց և կոմպլեմենտարություն, և եվրոպամետություն, և ռուսամետություն: Ապարդյուն: Մի ծայրահեղությունից  մյուս ծայրահեղություն, որի արդյունքում մենք ավելի ու ավելի ենք կախման մեջ ընկնում արտաքին գերտերություններից: Ինչպես ճանճը սարդոստայնում, որքան շատ է շարժվում, այդքան ավելի է խճճվում սարդոստայնում: Այս պահին մեզ հետ ոչ Եվրոպան, ոչ էլ Մաքսային միությունը չի ուզում գործ ունենալ: Պետք է փոխել այս ուղին դեպի չեզոքություն:

Իսկ վերջին թեզը մեզ մոտ դեռ երկար ժամանակ դժվար կիրագործվի: Սահմանադրության այս դրույթը՝ «Խտրականությունը, կախված սեռից, ռասայից, մաշկի գույնից, էթնիկական կամ սոցիալական ծագումից, գենետիկական հատկանիշներից, լեզվից, կրոնից, աշխարհայացքից, քաղաքական կամ այլ հայացքներից, ազգային փոքրամասնությանը պատկանելությունից, գույքային վիճակից, ծնունդից, հաշմանդամությունից, տարիքից կամ անձնական կամ սոցիալական բնույթի այլ հանգամանքներից, արգելվում է», չի աշխատում: Սա արդեն իշխանության հետ քիչ կապ ունի, այլ մարդկանց մտածողությունը փոխելու կարիք կա:

Հայեցակարգի կետերը լավն են, բայց կոնսոլիդացիա այս 5 կետի շուրջ կարող է լինել թե ոչ, կտեսնենք: Չեմ ուզում միարժեք մերժել այն: Թող սկսվի դիսկուրս, քննարկում, բանավեճ: ԱԺ քառյակն էլ 12 կետ է առաջ քաշել մինչև սեպտեմբերի մեկը: Ես ծրագրավորող եմ: Համակարգ ստեղծելուց պետք է դրվի նպատակը, ուրվագծվեն պահանջները, սահմանափակումները, մտածվեն լուծման քայլերը, բաշխվեն ռեսուրսները, որոշվեն իրականացնողների դերերը, դրվի վերջնաժամկետ և սկսվի իրականացվել: Դեռ այսպիսի մոտեցում չեմ տեսնում:

Վերջում ավելացնեմ, որ այս իրավիճակի մեղավորը քաղաքացիական շարժումները չեն: Նրանք ելք փնտրողն են, որոնողը: Պետք է հասկանանք՝ որ գործառույթը պետության մեջ որ օղակը պետք է անի: Ինչ դեր ունի քաղաքացիականը, ինչ դեր կուսակցականը, ինչ դեր պատգամավորը, ինչ դեր պաշտոնյան: Կան զրոյից սկսելու կողմնակիցներ, որ ամեն ինչը ժխտում են և զուգահեռ կառույցներ են առաջարկում ստեղծել:

Ես կարծում եմ՝ պետք է օգտագործենք այն, ինչը կա այսօր Հայաստանում:

Հղումը` այստեղ:

Մեծանում է այն կրիտիկական զանգվածը, որը մի պահ կասի. վերջ, արդեն հերիք է

ՍԻՐԱՆՈՒՅՇ ՊԱՊՅԱՆ, Հարցազրուցավար
Հարցազրույց - 18 Ապրիլի 2014, 10:00

Մեր զրուցակիցն է քաղաքացիական ակտիվիստ, ծրագրավորող Արթուր Ղազարյանը

Արթուր, այսօր  «Դեմ եմ» նախաձեռնությունը ՀՀ նախագահի նստավայրի դիմաց ակցիա է անելու։ Մեծ հաշվով, խնդիրը հասավ նախագահին: Ստացվում է՝ հարցը միայն Սերժ Սարգսյա՞նը կարող է լուծել: Արդյոք խնդիրը, ըստ Ձեզ, չի անձնավորվում:

Զարմանալ պետք չէ, քանի որ Սերժ Սարգսյանն ինքն է ստորագրել այդ պարտադիր կուտակային օրենքը: Նա էր մեկ ամիս առաջ ԵԿՄ համագումարում հայտարարել, որ նույնիսկ եթե մարդկանց 80 տոկոսը դեմ էլ լինի` միևնույն է, անցկացնելու են օրենքը: Սերժ Սարգսյանը շատ նեղ վիճակում է հայտնվել, ի դեպ: Նա է, ըստ Սահմանադրության, հանդիսանում պետության գլուխը և հետևում Սահմանադրության պահպանմանը, ապահովում օրենսդիր, գործադիր և դատական իշխանությունների բնականոն գործունեությունը: Այսօր Սահմանադրական դատարանի որոշումից հետո նա պետք է կամ իրականացնի իր պարտականությունը, կամ հայտնվելու է ծիծաղելի վիճակում, քանի որ օրենքի հոդվածները ճանաչվել են հակասահմանադրական:

Այսինքն նախագահն իր բոլոր կառույցներով սխալ է թույլ տվել: Ինքը հիմա պետք է ուղղի այդ սխալը, իսկ հակառակ դրան, նա նոր վարչապետին հանձնարարում է ներդնել այդ չարաբաստիկ օրենքը և կյանքի կոչել: Լրիվ հակառակն է անում:

Նախաձեռնությունն անկանխատեսելի՞ է դարձել իշխանության համար:

Նախաձեռնությունը մի քանի անգամ արդեն ցույց է տվել, որ անկանխատեսելի քայլեր կարող է իրականացնել: Քանի որ այնտեղ հավաքված են մտավոր աշխատանքի, փայլուն խելքի տեր մարդիկ, այլ կերպ չէր էլ կարող լինել: Կարծում եմ, այո, լինելու են անկանխատեսելի և խորը մտածված քայլեր, ինչին անպատրաստ է լինելու այսօրվա ծայրը ծայրին հասցնող ռեժիմը: Կրեատիվ մոտեցումներ անշուշտ լինելու են: Հիշեք, երբ էր կառավարության շենքից նախարար իջել ցուցարարների մոտ, բայց իջան, չէ՞:

Ի՞նչ նկատի ունեք, երբ ասում եք ծայրը ծայրին հասցնող, ռեժիմն ի՞նչ վիճակում է:

Ինչ վիճակում կարող է լինել մի ռեժիմ, որից արդեն ՕԵԿ-ն է հեռանում: ԲՀԿ-ն արդեն նրան հաշվի չի առնում: Դաշնակցությունը ևս չի ցանկանում նրա հետ գործ ունենալ: Վարչապետի նշանակումով Սերժ Սարգսյանը ապացուցեց, որ լուծում չունի: Նա նշանակեց վարչապետի պաշտոնին ուղղակի հավատարիմ տեղապահ: Ընդամենը: Կարծում եմ նրան չհերիքեց այդ 10 օրը: ՀՀԿ-ն, կարծում եմ, պետք է ինքնալուծարվի, որպես սահմանադրական կարգը խախտող կուսակցություն, որն ուղղակիորեն սերտաճել է պետության հետ: Սահմանադրական դատարանը կարող է դա անել: Ի վերջո, մեր Հայաստանի Հանրապետությունը չպետք է կործանվի այդ ուժի պատճառով: Նրանք մնացել են միայնակ թե ներսում, թե դրսում: Իսկ կենսաթոշակայինի շուրջ այս ջղաձգումն ուղղակի ֆինանսական ներդրումներից կտրվելու պատճառով է: Փող է պետք նրանց: Հունվարին պետք է բարձրացնեին բյուջետայինների աշխատավարձը, ձգեցին հուլիսի մեկ: Հիմա էլ հո չեն կարող նորից ձգել: Նրանց դեմ արդեն բյուջետային աշխատողները ոտքի կկանգնեն` երկու անգամ խաբելուց հետո: Հանրապետականը ԱԺ-ում այսօր ունի ընդամենը 69 ձայն` 131-ից: Վաղը արդեն կարող է ավելի քիչ ունենալ: Վիճակը փոխվում է օր օրի: Ժողովրդի և կուսակցությունների գործը պետք է լինի հնարավորինս մեղմ դուրս գալ ծագող քաոսային, անկառավարելի վիճակից: ՀՀԿ-ն հեռանում է և դառնում անցյալ:

Իսկ քաղաքացիական այս շարժումը չպե՞տք է քաղաքացիականից քաղաքականի վերածվի, ինչո՞ւ են ի վերջո խուսափում դրանից:

Շատ լավ հարց է: Ես արդեն մի քանի շաբաթ մտածում եմ այդ հարցի մասին: Իսկ պե՞տք է, որ դառնան: Իրենք մեկ հարց են դրել իրենց առջև, որը արդեն 7 ամիս հետևողականորեն լուծում են, ի դեպ համագործակցելով նաև քաղաքական կուսակցությունների հետ, համադրելով բոլոր ուժերը: Այս ընթացքում պայքարի մեջ ներգրավվել են տասնյակ հազարավոր մարդիկ: Իսկ գիտե՞ք, որ մեկ անգամ պայքարի ելած մարդն այլևս այլ տեսակի մարդ է: Նա արդեն հասարակ սպառող չի, նա գիտակից քաղաքացի է դառնում: Նա այլևս աչք փակող չէ անարդարության դեմ: Տեսեք, վերջին միտինգը մատենադարանի մոտ: Երիտասարդներն ուղղակի ասում են. «Իշխանություններ, դուք արդեն արժանի չեք այս տեսակի ժողովրդին, դուք արդեն շատ հետ եք»: Ժողովուրդը գնում է առաջ, իսկ նրանք արդեն ունակ չեն ղեկավարել: Ակնհայտ սխալներ են գործում իրար հետևից: Նրանք բոլորով պաշտպանում էին հակասահմանադրական օրենքի դրույթները: Սա մեծ հարված էր այդ բուրգին, որը սկսեց արդեն քանդվել:

Ինչո՞ւ, ի վերջո, չի լինում քաղաքացիական ինքնակազմակերպում ոչ թե կոնկրետ խնդրի, այլ ասենք երկիրը այս վիճակից դուրս բերելու ավելի լայն խնդրի ձևակերպման շուրջ: Պատասխանատվությունի՞ց են խուսափում: Չէ՞ որ մեկ խնդրի լուծումով մենք մեծ հաշվով դուրս չենք գալիս այս համակարգից:

Տարբեր շարժումներից, կամաց-կամաց, շերտերով գոյանում և ավելանում է այն կրիտիկական զանգվածը, որը մի պահ կասի. «Վերջ, արդեն հերիք է: Այլևս այսպես չենք կարող առաջ գնալ: Բավական է»: Գիտեք, պայքարի մարդիկ անվերապահորեն իրար հավատում են, մեծ հավատ և փոխօգնություն կա նրանց միջև: Իրոք, մեկ հարցով չեն լուծվում երկրի բոլոր խնդիրները: Բայց պահանջատեր, գիտակից մարդիկ դուրս կբերեն երկիրն այս կանգառից: Պայքարի խմբերի բոլոր քաղաքացիները միմյանց օգնելով, անցյալի սխալներից հետ պահելով, ապահովում են ընդհանուր դինամիկան, որը կա: Յուրաքանչյուր նոր պայքարի օջախ ընդհանուր է: Այստեղ չկա մրցակցություն, այլ կա ուժերի համատեղում, փոխլրացում և առաջընթաց: Հայաստանը հասցրել են այնպիսի արտաքին վտանգների առաջ, որ կամայական չմտածված ամեն քայլ կարող է ճակատագրական լինել: Սա բոլորը գիտակցում են և փորձում են աչալուրջ և զգույշ լինել: Ավելի լայն խնդիր է դրված: Երիտասարդներն ասում են. «Մենք ուզում ենք ապրել մեր երկրում, Մենք ենք տերը, մեր երկրի: Մենք չենք արտագաղթելու: Եվ մենք ուզում ենք ապրել»: Հասկանալի, պարզ ձևակերպում է: Ամեն հաջորդ շարժում ավելի կրեատիվ և հուժկու է, քան նախորդը: Դա նկատելի է: Քաղաքական ուժերը ևս փոխվում են այս շարժումների ընթացքում:

Ակցիայից ի՞նչ պասելիքներ ունեք: Նախորդ անգամ Տիգրան Սարգսյանն իջավ ակտիվիստերի մոտ, հնարավո՞ր է Սերժ Սարգսյանը գա:

Հասկացա. գա և հերթական անգամ ասի` Տարոն, սիրուն չի՞: Նա արդեն հետ չի կանգնի իր սկզբնապես հայտարարված և մի քանի օր վերահաստատած մտքից, չի հրաժարվի անսպառ անտոկոս ֆինանսական աղբյուրից: Բայց Սերժ Սարգսյանը պետք է գոնե հասկանա, որ դեռ մեր երկրում մարդիկ կան, որ իրենից ինչ-որ բան են սպասում: Իր նստավայրի մոտ եկողները նրան համարում են սահմանադրության երաշխավոր: Հույս են կապում դեռ նրա հետ: Իսկ այդպիսիք գնալով քչանում են: Մարդիկ ասելու են` կատարիր պատշաճ քո պարտականությունը, որը սահմանադրության մեջ քո գործն է համարվում:

Հղումը` այստեղ:

Հայաստանում Մայդան անհրաժեշտ է

ՍԻՐԱՆՈՒՅՇ ՊԱՊՅԱՆ, Հարցազրուցավար
Հարցազրույց - 05 Մարտի 2014, 10:51

Մեր զրուցակիցն է քաղաքացիական ակտիվիստ, ծրագրավորող Արթուր Ղազարյանը

Արթուր, մի քանի տարի է՝ քաղաքացիական ակտիվությունեք ցուցաբերում, մասնակցում տարբեր ակցիաների:Մայդանի հնարավոր կրկնություն այլ ձևաչափովՀայաստանում արդյոք պատկերացնո՞ւմ եք: Մայդանումքաղաքացիական ակտիվիստները կոնսոլիդացվեցին ավելի գլոբալ խնդրի շուրջ, մեզ մոտ, սակայն, Դեմ եմ-ից, հարյուր դրամի պահանջից անդին չանցանք: Ինչո՞ւ:

Հետևում եմ հայաստանյան արձագանքներին Մայդան հասկացության շուրջ, և ինչ է այն իրենից ներկայացնում: Կարծիքները իրարամերժ են: Իմ կարծիքով, Մայդանը Ուկրաինայի՝ հետխորհրդային անկախացման երկրորդ փորձն է: Խորհրդային Միության ինքնափլուզվելուց հետո մերձբալթյան երկրները առաջինը կարողացան դուրս գալ «համաշխարհային ծով»: Հետաքրքիրն այն է, որ հետո գալիս են Ուկրաինան, Վրաստանը, Մոլդովան, որոնք նորից Եվրոպայի հետ սահմանակից են և ձգտում են քաղաքակիրթ ժողովուրդների ընտանիք: Սակայն այս երկրները ունեն Խորհրդային Միությունից ժառանգած տարածքային կաշկանդող խնդիրներ: Խորհրդային կայսրությունից անջատման առաջին փորձը ձևական էր: Այդ անկախությունները ժողովուրդները ստացան ակամայից: Այսօր նրանք պետք է կամ նվաճեն այդ իրավունքը, կամ մտնեն մաքսային, եվրասիական նոր վերակենդանացող միություն:

Հայաստանում Մայդան անհրաժեշտ է: Նույն խուժան մարզպետները, ընտանեկան կլանային քվոտաները, ընտրակեղծարարությունը, թալանվող բյուջեն, իշխող կուսակցության հակապետական քայլերը ոչնչով չեն տարբերվում ուկրաինականից: Սակայն մեր Մայդանը շատ ավելի դժվար է: Մենք մայդանի ընթացքում հնարավոր է ունենանք արտաքին շատ ծանր խնդիրներ`արցախյան պատերազմի վերսկսում, Թուրքիայի հետ անորոշ հարաբերությունների անկանխատեսելիություն:

Վրաստանը այդ կայսերական ժառանգած տարածքային բեռը բաց թողեց ՝որպես իր անկախացման  հատուցում և կենտրոնացավ ներքին հարցերի վրա: Իսկ Ուկրաինան նոր-նոր առնչվում է Ղրիմի ծագող խնդրին:

Այո, մեզ մոտ այսօր էլ սոցիալական հարցերն են մարդկանց ոտքի հանում` տրանսպորտ, թոշակային ռեֆորմ, հղիների նպաստներ և այլն: Իսկ քաղաքական գործընթացները հիմնականում հետընտրական կարճատև բնույթ են կրում:

Ի՞նչ եք կարծում Մայդանը իսկապես հնարավորություն է տալիս սլավոնական հարցի լուծման, տարածաշրջանի ժողովուրդների՝ պուտինյան մեքենայից ազատագրվելու:

Արևմուտքը շատ հետաքրքիր հնարք էր հորինել`ասոցացման պայմանագրի տեսքով, որը փորձեց լրիվ գաղտնիության պայմաններում, առանց քաղաքացիական հանրության, առանց հանրությանը ներկայացնելու` կուլիսներում ստորագրել տալ Սերժ Սարգսյանին, Յանուկովիչին: Եվրոպացիները անտեսեցին անգամ անցյալ տարվա հայաստանյան նախագահական աղաղակող կանխորոշված ընտրությունները: Նրանք ԵԺԿ կազմ ընդունեցին ՀՀԿ-ին, անգամ ՕԵԿ-ին: Իսկ որքան են այդ ուժերը եվրոպամետ, տեսնում ենք այսօր: Ասոցացման պայմանագիրը ընդամենը պատրվակ էր, որի հեղինակները Լիտվան և Լեհաստանն էին, բայց ոչ հիմնական ծանրակշիռ հին եվրոպական երկրները: Սակայն Պուտինը ընկավ այդ թակարդը: Նա արեց հնարավոր բոլոր սխալները, որոնք այժմ փորձելու է ուղղել: Իսկ սլավոնական կորսված դաշնակիցներին`լեհերին, չեխերին այսօր միանում են ուկրաինացիները: Եվ դրան ակամայից նպաստում է Պուտինի դիրքորոշումը:

Ի դեպ, ցանկանում եմ առանձնակի նշել, որ հակապուտինյան դիրքորոշումը պետք չէ երբեք խառնել հակառուսականության հետ: Ռուս ժողովուրդը մեծ, ստեղծարար, արարող ժողովուրդ է, նա ոչ մի կապ չունի չեկիստական պուտինյան Ռուսաստանի հետ, որը ամեն կերպ և մեթոդներով մեզ հետ է քաշում նոր սովետի կազմ: Ո՞վ կպատկերացներ, որ ուկրաինացին զենքով կկանգնի ռուս եղբոր դեմ: Այս պարագայում Ռուսաստանն ինքը պետք է վերափոխվի, որ ձգի իրեն այլ երկրներ, ոչ թե զոռով, ուժով, սարսափով ստիպի մտնել այս կամ այն միություն: Իսկ պուտինյան դաշինքը` մաքսայինի տեսքով, ուղղակի հին բոլշևիկների ակումբ է: Այնտեղ նորարար, 21-րդ դար սլացող ազգերը տեղ չունեն այդպիսի առաջնորդների հետ: Պուտինյան մեքենան իրոք չի նախատեսված այսօրվա արագությունների համար: Միայն մարտի երեքին նրա տնտեսությունը արժեզրկվեց 14 տոկոսով: Դեռ առանց լուրջ սանկցիաների:

Իսկ ի՞նչ պետք է անենք մենք՝ բացի Մայդանով ոգևորվելուց: Հայաստանը ունի՞ փոփոխությունների հնարավորությո՞ւն:

Գիտեք, կա միշտ մի քանի ճանապարհ՝ էվոլյուցիոն և հեղափոխական: Մայդանը  հեղափոխականն էր: Էվոլյուցիոն ճանապարհի ժամանակ չունենք, քանի որ իշխանություններն այլևս անելիք, ասելիք չունեն: Սպառվել են և արտաքին ասպարեզում, և ներքին: Մեր ժողովրդին անտեղի մեղադրում են՝ թե վճռական չէ, ծախվող է և այլն: Բացարձակ համաձայն չեմ: Մեր ժողովուրդը ընդվզել է 88-ին, 96-ին, 2008-ին, 2013-ին: Ի վերջո պատերազմել է: Հիշեք, մենք այդ Լենինի արձանները երբ ենք հանել: Մենք փոքր երկիր լինելով`ավելի ճկուն ենք, ավելի հեշտ փոխվող, քան Եվրոպայի տարածքով թիվ մեկ Ուկրաինան՝ իր 45 մլն բնակչությամբ: Մայդանում լիդերներ չկային: Մարդիկ իրենք էին ստիպում կուսակցություններին, թելադրում էին օրակարգ: Այդ շարժումը համապետական էր, ոչ մայրաքաղաքային: Համապետական ապստամբություն էր: Հայաստանում կան խմբեր, որ առաջարկում են տիեզերական ամպային ծրագրեր` վերից վար քանդել, 0-ից պետություն հիմնել: Ես չեմ հավատում այդ թեզին: Մենք լավ-վատ պետություն ենք ստեղծում իր ատրիբուտներով և չենք կարող ամենը դեն նետել:

Կարծիք կա այսօր, որ հաշվի առնելով արտաքին մեր վտանգները, ռեսուրսների առկայությունը` ֆինասնական, մարդկային, ժամանակային սղությունը պետք է իրականացնել գոնե իշխանափոխություն, հակառակ համակարգափոխության: Այսինքն՝ մինիմալ ծրագիրը իշխանափոխությունն է, իսկ մաքսիմալը` համակարգափոխությունը: Ես կարծում եմ, առաջինը շատ հեշտ կիրականացվի: Երկար չենք սպասելու: Մեծ գրող Րաֆֆին գրել է. «Մեզանում ամեն օգտավետ առաջարկություններ, ամեն գեղեցիկ մտքեր շատ անգամ մնում են անկատար, որ կամ ոչինչ չենք շինում, իսկ եթե կամենում ենք մի գործ կատարել, ցանկանում ենք անպատճառ ամեն ինչ միանգամից կատարել, քանի որ այդ «ամեն ինչի» հարյուրերորդ մասը իրագործելու համար ոչ միջոցներ ունենք և ոչ`պատրաստակամություն: Մենք գործը փոքրից սկսելու սովոր չենք>: Եկեք գործը փոքրից սկսենք: Թող լինի 100 դրամ, թող լինի թոշակ, թող լինի պուրակ, շենք: Մենք պետք է հաշվի առնենք, որ ամեն այդպիսի օջախից ծնվում է ապագա քաղաքացին:

Իսկ այն, որ քաղաքական ուժերի հնարավոր միավորման և մեկ օրակարգի ձևավորման մասին են խոսում, որքանո՞վ այն կարող է կենսունակ լինել:

Նորից գանք Մայդանին, և հիշենք, որ Մայդանի որոշումները վավերացնում էր Ռադան, իրենց Ազգային ժողովը: Ռադայում շարժման ընթացքում պատգամավորների հոսք եղավ դեպի ընդդիմություն: Մեր 4 «ոչ իշխանական» ուժերը այսօր ունեն 53 ձայն: Այս ռեսուրսը չենք կարող անտեսել: Սա այն է ինչ փաստացի ունենք: Պետք է օգտագործենք այն, ինչ ունենք: Միայն քաղաքացիական փոքր խմբերը առայժմ ինքնուրույն օրակարգ չեն կարող թելադրել: Կուսակցությունների հետ, համատեղ ուժերով հնարավոր է տապալել ՀՀԿ-ական ճոճվող սյունը: Ուկրաինայում 5 կուսակցություն էր միավորվել Ռադայում: Մեզ մոտ 4-ն են: Շատ լավ է:

Իսկ նպատակը մի՞թե պետք է ՀՀԿ կոչվող սյունը քանդելը լինի, երբ մյուս ուժերն էլ ՀՀԿ-ից չեն տարբերվում, նաև ընդդիմադիրները, նրանց արդյո՞ք չպետք է մերժել, բացառել:

Անցյալ տարվա Բարևի շարժումից հետո անցել է մեկ տարի: Բավական ժամանակ է մտածելու, սխալները, բացթողումները դիտարկելու համար: Իմ կարծիքով, այսօր պետք է օգտագործել այն ռեսուրսը, այն նյութը, այն հարցերը, ինչը ունենք: Կարող ենք իհարկե մերժել: Ստեղծել նոր կուսակցություն, նոր շարժում և դրանով առաջ գնալ: Բայց այսօր ակտիվ քաղաքացիները կամ քաղաքացիական խմբերում են կամ կուսակցություններում:

Ո՞ր տարբերակը կարող է կյանքի կոչվել:

Տարբերակը արդեն ինքը կոչվել է ինքնաբերաբար, շատ անսպասելի: Դա պետք է ուղղակի տեսնենք: 4 ուժերը միացել են այդ շարժմանը: Քաղաքացիական ակտիվիստները ևս աջակցում են նրանց: Դա կենսաթոշակային շարժումն է, որը շատ գրագետ շրջանցում է շատ արգելքներ: Եվ որի գագաթնակետը մոտենում է մարտի 28-ին Սահմանադրական դատարանում: Դա երիտասարդական շարժում է:


Հղումը` այստեղ

Մինչև 2017-18 թթ. ընտրություններ դեռ շատ բաներ են լինելու

ՍԻՐԱՆՈՒՅՇ ՊԱՊՅԱՆ, Հարցազրուցավար
Հարցազրույց - 25 Հունիսի 2013, 09:32

Մեր զրուցակիցն է քաղաքացիական ակտիվիստ, ծրագրավորող Արթուր Ղազարյանը

Արթուր, հանրությունը բուռն արձագանքեց վարչապետի ևարքեպիսկոպոս Կճոյանի օֆշորային սկանդալին, Վերահսկիչպալատի հաշվետվությանը, սակայն կարծես չիբարձրացվում նրա հրաժարականի պահանջը: Հնարավո՞ր է՝այս բացահայտումները հանգեցնեն նրա հրաժարականին:

Անցյալ տարի՝ Վերահսկիչ պալատի նախագահի ելույթից հետո, փորձել եմ գումարել նրանց բոլոր բացահայտված խախտումների գումարը: Ստացվել է մի թիվ, որն ուղղակի հավասար էր Վերահսկիչ պալատի ծախսերի գումարին: Այսինքն՝ նրանք ընդամենը  փորձում են ցույց տալ, որ բյուջեից սնվող վնասաբեր կառույց չեն: Այս տարի արդեն չեմ էլ կարդացել այդ պալատի հաշվետվությունը, քանի որ նոր բան չեմ սպասել այդ հաշվետվությունից:

Ինչ վերաբերում է վարչապետին: Իսկ ո՞վ պետք է պահանջի այդ հրաժարականը. ՀՀԿ-ն, որը դեռ չի կարողանում կողմնորոշվել Ռուսաստան-Արևմուտք հարցի շո՞ւրջ, ընդդիմությո՞ւնը, որն ուղղակի չկա, կուսակցություննե՞րը, որոնք լիովին վարկաբեկվել են իշխանությունների հետ իրենց խաղերով:

Վարչապետն այս կրիմինալ իշխանությունների խնդիրը լիովին լուծում է: Նրա օրոք բյուջեն կրկնապատկվել է և դեռ ավելին, և համապատասխանաբար ավելացել են օլիգարխիայի գրպանների ատկատները: Վարչապետը հարմար ֆիգուր է այսօր այս կոնֆիգուրացիայում: Մի կողմից, թվում է, թե նա եվրոպամետ է, քանի որ մի պահ սովորել է Արևմուտքում, թվում է, թե ռուսամետ է, քանի որ ավարտել է ռուսական դպրոց և սովորել Ռուսաստանում: Նա բացահայտ դեմ է արտահայտվում Մաքսային միությանը, ռուսական «Հայրենակիցներ» ծրագրին, մյուս կողմից, ԱՊՀ ղեկավարների հանդիպմանն արդեն չի մերժում Մաքսային միության գաղափարը: Հարցը նրանում է, որ իշխանությունների և մասնավորապես վարչապետի քայլերը իմպուլսիվ են և թելադրված պահի լրջությամբ: Մի թեթև լուր եկավ, որ Մոսկվան դատարան է հանձնել Նաիրիտի հետ կապված թղթերը, մյուս կողմից Արևմուտքը Կիպրոսում բացում է նրա օֆշորի գործարքը: Մեր իշխանությունը պատանդ է աշխարհի հզորների ձեռքին:

Արդյո՞ք այս ամենը 2017-2018 թթ. ընտրություններիննախապատրաստվելու քայլեր են և իշխանության մեջ լուրջվերադասավորումների հնարավորություն:

Մինչև 2017-18 թթ. ընտրություններ, կարծում եմ, դեռ շատ բաներ են լինելու: Նրանք հիմա հաստատ դրան չեն պատրաստվում:

Արտաքին քաղաքական կուրսի փոփոխություն կլինի՞, թեկարծում եք՝ մինչև 2018 շատ իրադարձությունների թվումկլինի նաև իշխանափոխություն:

Արտաքին քաղաքական փոփոխությունը, որը բացահայտ հայտարարված է,  Եվրասիական միության ստեղծման ժամկետն է` 2015 թվականի հունվարի սկիզբ: Մյուս ժամկետը նոյեմբերին Եվրոպայի հետ ասոցացման պայմանագրի նախանշված ստորագրումն է: Մեր «կոմպլեմենտար» քաղաքականությունն ուղղակի քամում է երկիրը: Այս քաղաքականությունը մեզ դարձրել է գործիք բոլոր կողմերի ձեռքում, և այսօր մեզ ոչ մի գործընկեր ուղղակի չի հավատում: Բոլորը կասկածում են, քանի որ խաղի մեջ ենք հակադիր ուժերի հետ` ԱՄՆ, Եվրոպա, Ռուսաստան, Իրան, Թուրքիա:

Վարչապետի փոփոխությունը եթե լինի, կարվի արդեն կողմնորոշման համատեքստում: Վերջին հինգ տարում արտագաղթել է 200.000-ից ավելի մարդ: Սա ահագնացող գործընթաց է, որն արդեն անիմաստ է դարձնում ամեն բան: Ո՞ւմ համար է երկիրը, եթե այնտեղ քաղաքացի չի ապրելու, ո՞ւմ համար են հենց այն ազատագրված տարածքները, որոնք մենք չենք բնակեցնում: Բայց ինչպես ասում են`սուրբ տեղը դատարկ չի լինում: Եթե մենք չլրացնենք այդ տեղը, այլ լրացնողներ միշտ էլ կգտնվեն: Եթե հայ գյուղացին չի կարող ոչխար պահել Սյունիքում, դա կանի պարսիկ գյուղացին: Եթե հայը չապրի Արցախի ազատագրված տարածքում, դա կանի ադրբեջանցին: Արտագաղթողը թուլացնում է պայքարը, սակայն մնացողների վրա պատասխանատվության բեռն էլ է ավելանում:

Իշխանությունն ապիկար է, կուսակցությունները՝վարկաբեկված, ի՞նչ պետք է անեն մտածող քաղաքացիները,բացի արտագաղթի դիմելուց:

Քաղաքացիական հատվածն այսօր այն հույսն է, որը պետք է շունչ տա, վերակենդանացնի մեր երկիրը: Այնտեղ են չվարկաբեկված, կիրթ, անձնազոհ, լայն աշխարհահայացքով երիտասարդներ, որոնք պայքարում են ամեն խնդրի համար: Իսկ իրադարձություններն այնքան շատ են տեղի ունենում, որ արդեն չենք էլ հասցնում արձագանքել, քանի որ սրընթաց են զարգանում: Իմ կարծիքով՝ պետք է ձևավորվի  Շարժում, նոր շարժում, պետք է քննարկվի մեր երկրի ճակատագիրը, այլևս սպասել չի կարելի: Վիճակը բոլորի համար պարզ է: Մինչև 2018 թ. անհնար է այսպես շարունակվի: ԱՄՆ դեսպանը վերջերս արդեն ուղիղ տեքստով է կառավարությանը ասում` «Մի կանգնեք մեր ճանապարհին ՏՏ ոլորտում: Մի խանգարեք զարգացմանը»:

Մյուս կողմից, հաճախ է շահարկվում այն տեսակետը, որ այսքաղաքացիական հատվածն էլ ուղղորդված է դառնում այս կամ այն քաղաքական գործչի կամ ուժի կողմից:

Այո, կա այդպիսի միտում: Մահացող կուսակցությունները փորձում են գալ և սեփականացնել փոքրիկ հաղթանակները, քաղաքացիական ակտիվիստներին ներգրավել իրենց կուսակցակաշինությանը, այլ կերպ ասած՝ կուսակցականացնել նրանց և ենթարկել իրենց խաղի կանոններին: Իսկ քաղաքացիական հանրության համար դեպքերն են կարևոր, հարցին լուծում տալը, այլ ոչ թե ՈՎ կամ Ում համար: Ընտրություններին էլ շատ ակտիվիստներ պայքարեցին տեղամասերում, բայց ապարդյուն: Կուսակցությունների համար քաղաքացիական հանրությունը միայն ռեսուրս է, որը կարելի է անվճար օգտագործել իրենց շահերի համար: Ո՞ւմ են հաճելի ինչ-որ չկառավարվող, չենթարկվող, մտածող, ընդհանուր տրամաբանությունից դուրս խմբեր… Դրա համար փորձում են անվանարկել, պիտակավորել, վախեցնել: Քաղաքացիական հանրության հարթակն այսօր ֆեյսբուքն է, որը չգիտեմ՝ լա՞վ է, թե՞ վատ: Միգուցե եթե չլիներ ֆեյսբուքը, դեպքերի զարգացումը այլ՝ ավելի ռադիկալ ընթացք ստանար:

Ինչո՞ւ քաղաքացիական հանրությունը չի միավորվում, այլառանձին սելեկտիվ պայքարներ է իրականացնում, փոքրհաղթանակներ գրանցում, ամբիցանե՞րն են խանգարում:

Կոչը չի հնչեցվել: Մի քանի ամիս առաջ մարդիկ միավորվել էին: Հիշենք «Բարև» կոչվող հեղափոխությունը: Անգամ ապրիլի 9-ին 4-րդ հանրապետության ուխտ հռչակվեց: Մարդիկ երդվեցին: Ես էլ էի այդ շարժման ոգեշնչվածներից: Ավա՜ղ… Մարդիկ միշտ պատրաստ են ոտքի կանգնելու: Հիշեք՝ այդ օրերին շատ խմբերի ներկայացուցիչներ եկան, հարթակից խոսեցին, մասնակցեցին ակցիաներին, երթերին, միտինգներին: Մարդիկ, քաղաքացիական ակտիվիստները միավորման խնդիր չունեին: Ազատության հրապարակում տեսնում էինք համարյա բոլոր կուսակցությունների, խմբերի, հասարակական կազմակերպությունների ներկայացուցիչներին, Նախախորհրդարանի անդամներին, քաղաքացիական ներկայացուցիչներին ևս:  Սակայն արդեն մի քանի օրից այդ շարժումը կուսակցականացվեց, նրա ղեկավարությունը չդարձավ ժողովրդական, եթե այն կար իհարկե: Քաղաքացիական ակտվիստներին հրապարակում փորձեցին սադրիչներ անվանել, արդեն ապրիլի 10-ի նախօրեին ոստիկանության բաժինները լցված երիտասարդների մասին Ժառանգության ներկայացուցիչները հայտարարեցին, որ նրանք իրենց հետ կապ չունեն: Ցավալի էր նաև նրանց պահվածքը ավագանու ընտրությունից առաջ և հետո: Ինչևէ: Սա լավ դաս էր, որ հաջորդ անգամ թույլ չտրվի սեփականացնել շարժումը, թաքուն որոշումներ կայացնել: Այս փուլը շատ պետք էր մեզ: Այն ավելի է մոտեցնում մեզ հաղթանակին: Ի վերջո, ովքե՞ր են քաղաքացիական ակտիվիստները կամ հանրությունը… Ժողովուրդն է:

Կգա մի պահ, երբ այդ կոչի հնչյունի տակ այս բոլոր շարժումները և հոսքերը կդառնան մի մեծ, ահռելի ալիք:

Հղումը` այստեղ: