Այն ուղղակի պատասխաններ է պարունակում մեր այսօրվա հարցադրումներին` Կրեմլ, պատերազմ, արձաններ, Մոսկվայում մեր ներկայացուցիչների նվաստացած պահվածքը:
Խորհուրդները 24 տարվա պատմությունից մեզ տալիս է մեծ գրողը` Սերո Խանզադյանը:
Սերո Խանզադյանը շատ է կապված եղել Հյուսիսային Արցախի Շահումյանի շրջանի հետ:
Դեռ խորհրդային տարիներին նա եղել է այնտեղ, իր Հայրենապատում գրքի համար նյութեր հավաքագրելու համար:
 |
| Սերո Խանզադյանի այցը Շահումյան 1989թ. |
Նրանց մեջ էր նաև Շահումյանի շրջանի ղեկավարությունը` Շահեն Մեղրյանը, Վլադիմիր Աղաջանյանը: Միայն պատասխան քայլով` ադրբեջանցիներին ևս պատանդ վերցնելուց հետո, նրանց սկսեցին փոխանակել:
Երևանում շահումյանցիների հավաքին հրավիրված էր նաև մեծ հայ գրող` Սերո Խանզադյանը:
Խանզադյանը ասում է `
"Սիրելի բարեկամներ, թե ինչպիսի տառապանք ապրեց մեր ազգը թուրք ադրբեջանցի բարբարոսների կատարածը դուք լավ գիտեք:
Մեր ժողովուրդը այսպիսի խոսք ունի: Ասում է` "Օձը` ջուր խմող մարդուն չի խայթում": Մարդիկ վեր կենան գնան, հարազատ թաղեն, որից հետո դուք ճանապարհին գաք, տեղում բռնեք ու նրանց գերի տանեք: Սա միայն կարող է թուրքը անել: Միայն:
Չեմ սիրում Կարլ Մարքսին, բայց ասույթներ ունի, որոնք սքանչելի են: Դա ձեզ էլ երևի հայտնի է: Նա ասում է` "Աշխարհի կոնտինենտի ամենա ընտիր մասը Փոքր Ասիան է: Գրավեցին բարբարոս թուրքերը և մարդկության քաղաքակրթությունը 1000 տարով հետ գցեցին: "
Մեր ժողովուրդը կրկնակի տագնապի մեջ ընկավ Վլադիմիրի և իր ընկերների պատճառով:
Այսօր հայ ժողովրդի համար ամենաստոր թշնամին դա Մոսկվայի Կրեմլն է:
Հիշեցեք: Ամսի 5-ի իմ ճառի մեջ, Գերագույն Սովետի իմ ելույթի մեջ ես դա ասել եմ:
Երանի ձեզ որ այդ դահլիճում չեք նստած: Ոչ երանի մեզ, հատկապես հայերիս, որ նստած ենք այդ դժոխքում` Մոսկվայում: Այդ սարսափի մեջ: Երևի լսել եք, ինչպես Սերգեյ Համբարձումյանն ասաց, նոյեմբերի 28-ին.
- Ваше решение мы не принимаем, скажите чем вы можете помочь? Наш народ проливает кровь в Шаумяне, в Карабахе, в пограничных районах.
Էդ բանը` Լուկյանովը, թե.
- Ничем не можем помочь. Вы идите и найдите общий язык с азербайджанцами
Տեղիցս վեր կացա, միկռոֆոնը վերցրի, ասի.
- Раз вы ничем не можете помочь, уходите сейчас же оттуда.
Նիշանովը բան նստած կողքը, ասի.
- Уходите сейчас же оттуда. Это не ваше государство, это мое государство и тех депутатов, которых народ избрал. А вы назначенные там. Болтаете только 6 месяцев.
Էս բանը, թե.
- Посмотрите, посмотрите. Наш известнейший писатель тоже с эмоциями.
Նորից վերցրի, ասի
- Поймите, без эмоций на свете нет жизни. Даже,- ասի, - мухи живут эмоциями.
Էն ինչի դեմ որ դուք եք անում, Գյուլիստանն է անում, Ղարաբաղն է անում այսօր, այդ գործը շարունակությունն է դեռևս 3-400 տարի առաջ Շահ Աբասի սկսածի:
Մեր ազգը այսօր, խնդրում եմ լավ իմանաք, խաբված ազգ է:
Մեր ազգը նախ խաբվեց Հոկտեմբերյան հեղափոխություն կոչվածից: Ժողովուրդը ինչ պիտի անի? Ժողովուրդը, լսել եք, որ ասում է Մյասնիկյան, բան - բոլորի արձանները պիտի պայթեցնեն, հեռացնեն: Իհարկե, իհարկե: Այսօր ես գրում էի, թե Գևորգ Աթարբեկյանը ինչեր է արել փետրվարին 21-թվականին: Մի խոսքով:
Հետո գիտեք ինչ: Մեր գավառը, ձեր գավառը զարմանալի մի հատկություն ունի: Երբեք չի հուսահատվել: Եթե հիշում եք "Մխիթար Սպարապետ" գրքի մեջ այսպիսի տող կա: Երբ Դավիթ Բեկին թաղում են, ժողովուրդը լաց է լինում, Մխիթարը բարձրանում է քարի վրա և ասում է.
- Մի լաց ժողովուրդ: Լացող աշխարհին խղճացող չկա:
Մոսկվան, քիթը ցցելա Կրեմլը, որովհետև 60 տարի մենք նրան լսում էինք: Իսկ հիմա տեսեք"
Նկարահանման մեջ` կինը, որի հետ պարում է մեծ գրողը, մեր զոհված ազատամարտիկ` Արծվիկ Պետրոսյանի մայրն է, տիկին Լիդան: Նրա որդին զոհվել է 1992 թվականի օգոստոսի 22-ին Լաչինի մարտերի ժամանակ:
Դիմելով Դերենիկ Պետրոսյանին, Խանզադյանը ասում է.
- Մի բան ասեմ, Դերո: Ինձ թվում էր, որ հայ ժողովրդի հարսերն ու տիկնայք ինչ-որ չափով իրենց արքայական գեղեցկությունը կորցրել են: Բայց այսօր, մեր Շահումյանի, Գյուլիստանի օջախում, ես հիմա տեսա, թե ինչպես են պահել մեր ազգային հատկությունը: Կանայք, աղջիկները մեր գեղեցկությունն են: Տղամարդիկ վեր կացեք: Էս սիրուն աղջիկների, կանանց կենացը խմենք: Ես Ձեր ցավը տանեմ: Ես Ձեր ցավը տանեմ":
Վերջում Խանզադյանը կարդում է Սայաթ-Նովայից մի հատված`
Էրեսըս դի ոտիտ տակըն` անց կաց,
փիանդազի նըման.
Յա'ր, քիզիդ խոսիլ իմ ուզում` Շահի
իլթիմազի նըման.
Աջայիբ սուրաթի տեր իս` ռանգըտ է
գուլգազի նըման: "
Վունց դիմանամ էսչափ չարին`
Աչկեմես կաթում է արին.
Սայաթ Նովայ , նազլու յարին`
Գընած նոքարի նըման իս:
Մի ասիք, թե էս խեղճ սազանդարն ովա` Կրեմլինա սա ասել, է :))))
Խոսքի տեր եմ, հյունարս էլ գրողա
Արութինն եմ, ինձ կոսին` Սայաթ-Նովա
Հենց բան կոսին, ամպերին մեջ կգոռա:
Վերջում արդեն կատակներն էին`
Խանզադյանն պատմում է.
"Իմ պապիս հարցնում են,
- Քանի խոխա օնես?
Ասումա.
- Ես? Քրունգին տակին քանի ծառ կա, տակին մինն օնեմ:"
Այս հանդիպման մասնակիցների մեծ մասը այսօր արդեն չկա: Սակայն հարցադրումները և խնդիրները նույնն են:
