Երկու գարնանային գույն Աբովյան փողոցում

Աբովյան փողոցում մի հատված կա, Սայաթ-Նովա խաչմերուկից քիչ վերև, որտեղ փողոցը իր բնական լայնքն ունի և չի աղավաղված գետնի տակ և գետնի վրա խցկած անճոռնի կաֆե-կառաոկե բունկերներով:

Հենց այստեղ կողք կողքի երկու ոչ սովորական ծառեր են աճում:
Թվում է թե աննկատ, հասարակ երկու ծառեր են: Այդպիսիք հարյուրներ, հազարներն են:

Սակայն այս զույգ ծառերի առանձնահատկությունը ի հայտ է գալիս տարվա մեջ ընդամենը մեկ շաբաթ: Երբ նրանք ծաղկում են:

Երկու ընկեր ծառեր ծաղկում են միաժամանակ, բայց տարբեր երկու գույներով: 2013, 2014, 2015 թվականների նկարները ներկայացնում եմ Ձեզ:

Ահա նրանք 2013-ին`

2013

2013

2013

2013

Ահա նրանք 2014-ին`

2014

2014

2014

2014

2014

Եվ ահա նրանք 2015-ին`

2015

2015

2015

2015

2015

2015

Միգուցե շատերը անտարբեր են անցնում այս հրաշքի կողքով: Բայց ես արդեն երեք տարի հիանում եմ այս գեղեցիկ գունեղ զույգով:

100 ամյակ

Երեկ ապրիլի 25-ի երեկոյան երեխաներիս հետ գնացի Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր:
Մարդկանց հոսքը դեռ բավականին մեծ էր`

Կիևյան կամրջի վրա խցանումներ էին:
Գետնանցման տակ ծաղիկների բազար էր` սկզբնամասում կակաչը և մեխակը 100 դրամ էին առաջարկում, իսկ ելքի մոտ բոլորի մոտ գները արդեն 150 դրամ էին: Մարդկանց խիտ ընթացող հոսքը թույլ չէր տալիս իհարկե վերադառնալ և այն 100 դրամանոց ծաղիկներից գնել:
Մարդիկ 100 ամյակը վերածեցին հզոր բիզնես կամպանիայի: Անմոռուկներ, գրիչներ, ծաղիկներ, ֆիլմեր, համերգներ, արտասահմանյան այցեր, ֆորումներ, գրքեր, ....
Իսկ առաջ, անկախության սկզբի տարիներին, ծաղիկները անվճար էին բաժանում մարդկանց, երթուղային, քաղաքային, մասնավոր տրանսպորտը անվճար էր այդ օրը: Բայց դա առաջ էր: Հիմա Հայաստանը ավելի ապահով է:

Ի տարբերություն նախորդ տարիների մաքրությունը իդեալական էր: Ամենուրեք աղբարկղներ էին, Sanitek-ի աշխատակիցները բառացիորեն ամեն քայլափոխին, մարդկանց հետևից մաքրում էին: Բայց դե մարդիկ հո նույնն էին: Անխնա թափում էին, որ էս խեղճերը հետևներից մաքրեն:

Անմար կրակի մոտ ուղղակի արմագեդոնի տեսարան էր:
Մարդիկ ծաղիկը ձեռքում մեկնած սելֆիներ էին անում, խմբով կանգնած նկարվում էին, մյուսներին անգամ ծաղիկ դնելու հնարավորություն չտալով: Անգամ մարդ կար, որ կադրը լավ չէր ստացվում, ծաղիկը հետ էր վերցնում ու նորից նկարվելով դնում, ավելի լավ կադրի համար:
Աշխատեցի արագ դուրս գալ: Տեսարանը զզվելի էր:

Այսօր արդեն ապրիլի 26ն է:
Շատ ուրախ եմ, որ ապրիլի 23,24,25,26 ոչ աշխատանքային ցեղասպանական օրերը վերջացան: 
Ուրախ եմ, որ անմոռուկային հիստերիան վերջացավ: Ուրախ եմ, որ 1-ին դասարանցի երեխեքին լացակումած պատմություններ չեն պատմի խեղկատակ ուսուցիչները ու չեն խեղճացնի, թույլ մարդու ոգի չեն ներարկի էդ փոքր երեխաներին: Ուրախ եմ, որ այլևս դրոշ չեն վառի, ինքնաբավարարվելու համար: Ուրախ եմ, որ աշխարհի առաջին էջերից սպանված մարդու կերպարով հանդես չենք գա:

Ապրիլի 23-ին սրբադասեցին 1.5 միլիոն հայերին, և կառավարությունը այդ օրն հայտարարել էր ոչ աշխատանքային օր:
Ոչ աշխատանքային դարձնելու հիմնավորումը լրիվ տեղավորվում էր անտրամաբանական կառավարության և կազմին և բովանդակությանը`
"Որոշման ընդունումը պայմանավորված է Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակի օրվա կապակցությամբ ս.թ. ապրիլի 23-ին Մեծ եղեռնի նահատակների սրբադասման արարողության անցկացմամբ:"
Էջմիածնում, այլ ոչ թե Երևանում, երեկոյան ժամը 18.00-ին, այլ ոչ թե կեսօրին, ապրիլի 23-ին սրբադասման արարողություն պետք է սկսվեր, ու այդ պատճառով առավոտյան 9.00-ից Երևանում, Գյումրիում, Վանաձորում, .... ոչ ոք չպետք է աշխատեր:

Այն, որ ոչ բոլոր զոհվածներն էին քրիստոնյա, կամ ոչ բոլորն էին սպանվել` որոշները իքնասպանվել էին, որպեսզի դահիճների ձեռքը չընկնեն, ու էն որ իքնասպաններին ոնց-որ եկեղեցին չի ընդունում, ուր մնաց սրբացնելը ոչ մեկ չքննարկեց անգամ: Բայց մեկա Բենտլիի սիրահար եպիսկոպոսը անձամբ կարդաց սրբադասման տեքստը և բոլորին սուրբ դարձրեցին:

Ապրիլի 24-ին մինչև 13.40 բնակչության հոսքը դեպի Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր փակ էր:
ԿՎՆ-ից դուրս եկած, մեծացած տղերքը շատ 'հզոր' միտք էին հղացել: Սև բուծիկ էին տնգացրել հենց Ծիծեռնակաբերդի կանաչ ծածկի վրա, ու սովորական պանիխիդայի ձևով 100 ամյակի արարողություն էին անում: Նույն ձևով, ինչպես ամեն օր, աստված հեռու տանի, որևէ մահացածի կապակցությամբ ժամը 6-ին լինում է քաղաքի տարբեր հոգեհանգիստների ժամանակ: Բարեկամները կանգնում են, ու մարդիկ մոտենում ցավակցում, անցնում գնում են:

100 ամյակին ՀՀ նախագահը և նրա տիկինը նույն ձևով կանգնած էին Ծիծեռնակաբերդի ճանապարհին, և 5 րոպեն մեկ մի դեսպան կամ ներկայացուցիչ էր մոտենում նրանց, ցավակցում և գնում նստում պալատկայի մեջ:

Եկել էր ընդամենը 4 նախագահ: Կիպրոսի նախագահը, Սերբիայի Դոդիկը (դա ազգանունն է նրա), Օլանդը, Պուտինը:

Օլանդի հիմնական միտքը սա էր, որ
"Ցեղասպանությունը հիշելը չի նշանակում դատավարություն սկսել, դա նշանակում է հարգանքի տուրք մատուցել զոհվածների հիշատակին, որպեսզի այլեւս երբեք այդ ողբերգությունը չկրկնվի:"
Մարդը ասում է, որ հարգանքի տուրք է մատուցում ու վերջ: Ոչ մեկին ոչ պետք է դատել , ոչ պատժել: Սա մեսիջ էր հատկապես Հայաստանին, որ միջազգային դատարան է ուզում ներկայացնի այս հարցը: Հիշում ենք, որքան լուրջ այս հարցը քննարկում էր Աղվան Հովսեփյանը:

Պուտինն էլ ասաց, որ Ռուսաստանում արդեն երեք միլիոն հայ է ապրում: Նախորդ անգամ նա ասել էր 2.5 միլիոն:

В сотнях российских городов, хочу это подчеркнуть, дорогие друзья, – в сотнях российских городов пройдут более двух тысяч поминальных мероприятий. В них примут участие не только представители многочисленной армянской общины России, насчитывающей около трёх миллионов человек, но и десятки тысяч людей других национальностей.

Քանի որ Պուտինը ևս եկել էր, Բակո Սահակյանը կորել էր Սերժ Սարգսյանի կողքից: Երևի Պուտինի կողքը կանգնելը անընդունելի էր:
Չէ որ "Այդպիսի բան չի եղել և չի էլ կարող լինել, որովհետև Ղարաբաղը գոնե մեր օրենսդրությամբ, գոնե մեր պատկերացումներով Հայաստանի մաս չէ այսօր կազմում" ու անկախ երկիր չէ: Հատկապես Պուտինի ներկայությամբ:

Ամենազիլ իրադարձությունը իհարկե System of a down խմբի փառահեղ ելույթն էր:
Թանկյանը ասաց.
Հայաստանի Հանրապետության կառավարության պարտականությունն է՝ ընդունել իրավահավասար քաղաքացիական հասարակության սկզբունքները, ազատվել շրջապատող համակարգային անարդարությունից և դադարեցնել բնակչության արտագաղթը, որ այժմ տեղի է ունենում:

Վսյո, էլ չեմ գրում:
Պրծանք, լավ էր

Երևանյան տրանսպորտ

Այսօր մարտի 5ն է:
Ինչպես և մեկ շաբաթ առաջ կանխատեսել էին yahoo-ի եղանակի կանխատեսումները, եկավ ձյուն:
Սա այն բացառիկ դեպքերից է, երբ ստիպված եմ լինում օգտվել քաղաքային տրանսպորտից, եթե այն կարելի է անվանել "քաղաքային տրանսպորտ":

Կանգառներում ինչպես և 25 տարի առաջ, այսօր ևս խառնաշփոթ հերթ է:

Ով որտեղ ասես կանգնում է, ոչ հերթ կա, ոչ բան:

Բոգդան կոչվող ավտոբուսները, որոնք իրականում մինիավտոբուսներ են, ասեղ գցելու տեղ չկա:
Բայց դա դեռ ցավի կեսն է: Այդ` լիլիպուտների համար նախատեսված ավտոբուսներում, ուղղակի կանգնելու հնարավորություն չկա:

Ինչպես ամենուրեք, մարդկանց ստիպում են կզել, կռանալ, չոքել, ճխտվել, կախվել, կես ոտքի վրա կանգնել: Նույն վիճակը Չինական նեղ ու ցածր ավտոբուսներում է:

Ոչ տոմս կա, ոչ չվացուցակ, ոչ ժամ, ոչ մի բան:

Գյուղական և Երևանի տրանսպորտը չեն տարբերվում իրարից` նույնն են, նույն մեքենաները: Նույն վիճակն է` մայրաքաղաքում:

Ջարդուղուրդ եղած, հոտավետ երթուղայինները ևս լիքն են:

Եկավ վերջապես Եվրոպական սակավաթիվ ավտոբուսներից մեկը: Որտեղ կարող ես գոնե կանգնել և չկզել, թեև նորից լիքն էր:

Ամբողջ Երևանը առավոտյան իջնում է Կենտրոն: Տենց են նախագծել այս քաղաքը: Ամեն ինչ կենտրոնում է:

Ավտոբուսում ժողովուրդը անխոս, խցկված, իրար կպած կանգնած են:
Նրանք ընտելացել են այս վիճակին: Նրանք ընտելացվել են այդ վիճակին:

Թե ինչպիսի տրանսպորտ կա Երևանից մի 200-300 կմ հեռավորության վրա գտնվող քաղաքներում, նրանք չգիտեն:

Սա կոչվում է Երևանի քաղաքային տրանսպորտ:

Ով պետք է էս վիճակի ուղղի, երբ հոգևոր և աշխարհիկ բարձրաստիճաններն են գծատերեր?

Ռազբորկաներ են

Իրոք շատ զավեշտալի իրավիճակ է:

Երկու միանման, միասեռ, միածին, միատեսակ համարժեք ուժեր իրար են "բախվում"` ՀՀԿ և ԲՀԿ:
Ինչը ինձ` քաղաքացուս հետ աղերս չունի: Ռազբորկաներ են:

Էս անգամը դիպան իրար.
Էլ անպատիվ, անկարգ խոսքեր,
Էլ հին ու նո՜ր, էլ հերն ու մե՜ր,
Էլ գող Փիսո՜, էլ քաչալ Շո՜ւն…

"Շունն ու կատուն"

Ինչն է պատճառը այս խառնաշփոթի? Կերի պակասը: Միմիայն: Օբշակի կաթսան քչացել է:
Տեսել եք, խոզերը ինչ են անում կերակրատաշտի մոտ, երբ լափը պակասում է? Ահավոր տեսարան է: Հիմա Հայաստանում այդ վիճակն է:
Առաջ կարող էին պայմանավորվել, կիսվել, հիմա արդեն չկա այդ հնարավորությունը:

Փող չկա: 


Ոչ դրսից, ոչ ներսից, ոչ ներդրումներից, ոչ խոպանից, ոչ վարկերից, ոչ սեփականաշնորհումից, ոչ բարեփոխումների դիմաց, ոչ էլ հայրենասիրական կոչերի, ոչ հարկերից, ոչ ժողովրդից:
Չկա, էլ ոչ մեկին չես կարող խաբել և հիմարացնել:

Ու ինչ նոր բան կարող է առաջարկել աշխարհից լրիվ իզոլացված, ի դեպ 18 տարի երկիրը կառավարող կուսակցությունը?
Նա միայն կարող է զավթել ոչ այնքան յուրայինների մոտ դեռ քիչ մնացածը:

Իհարկե, 2013 թ. սեպտեմբերի 3-ից հետո, Եվրոպայի մասին խոսք չկա: Այնտեղ ձգտելուց պետք էր աշխատել, մտածել, փոխվել, զարգանալ, սովորել, չարչարվել, նեղություն տալ քեզ:
Ինչի համար, երբ կարելի է մսխել եղածը և ճահճի մեջ մնալ, լափել` "Ապրում ենք էլի, ինչը փոխենք?" կարգախոսով:


Երկիրս զարգացումը գերադասեց  և փոխարինեց խոպանչիների արտահանման շարունակության և արտադրողների անորակ ապրանքները իբր ԵՏՄ անծայրածիր շուկայում սաղացնելու ուղու հետ:
Բայց արդեն ԵՏՄ-ում գտնվելու 2 ամիսը հակառակն են ապացուցում` դժգոհ են և խոպանչիները և արտահանողները:

Գյուղնախարարը գյուղացուն գին չի կարող թելադրել

Շաբաթ օրը` դեկտեմբերի 6-ին Կոմիտասի սկզբնամասում գտնվող գյուղատնտեսական շուկայում էի:

Պետությունը ոչ աշխատանքային օրերին կազմակերպում է այդ շուկան, որպեսզի գյուղացիները իրենք վաճառեն սեփական մատչելի արտադրանքը, այլ ոչ թե հանձնեն վերավաճառողներին: Այսպես և գյուղացին է շահում և գնորդները:

Ըստ տրամաբանության, այս շուկայում գները պետք է որ ավելի մատչելի լինեին մյուս տեղերի համեմատ: Բայց ավաղ: Իմ գնումները երբեք դա չեն վկայել: Ուղղակի մոտ է այն և դա արդեն առավելություն է:

Շուկան ամռանը

Այդ օրը սակայն այլ պատճառով եմ հիշել:

Կարտոֆիլ պետք է գնեի: Բոլորը վաճառում էին 250-ից 300 դրամ միջակայքում: Ամենա մանրերը 220 դրամ էին:

Ես նկատեցի Սերգո Կարապետյանին, ով անցնում էր շուկայի անխտիր բոլոր շարքերով և հերթով հարցնում գները: Նրա հետ ևս մեկ-երկու հոգի էին:

Այո, այո: Նույն Սերգո Կարապետյանն էր, ով պաշտոնավարման սկզբում փորձում էր դաշտերը օրհնել:

Ես ուրախացա` վերջապես նախարարները անձամբ են սկսել հետաքրքրվել մարդկանց հոգսերով:
Մոտեցա: Կարտոֆիլը արդեն գնել էի 250 դրամով: Նախարարը ակնհայտ բարկացած էր 300 դրամ, 250 դրամ գներից.
- Դուք տեղյակ չեք? Արդեն գները ընկել են: 200 դրամ է կարտոֆիլը: Իջեցրեք գինը, 200-ից ավել մի վաճառեք:

Այսպես հրամայական տոնով, նա դիմում էր շուկայի կազմակերպիչներին, թե.
- Մի թողեք, իսկույն սրանց հավաքեք, եթե այդ գինն են ասում: Իջեցրեք գինը:

Գյուղացիները խոնարհաբար, բայց զարմացած այդ խոսքերից, կամկամում էին, բայց կես մետր նախարարի հեռանալուն պես, նույն գինն էին ասում` 250-300:

Ախր երբ պետքա մեր կառավարողները հասկանան, որ հրամայական ձևով շուկայի գնորոշումը չի որոշվում:

Անցել է 2 շաբաթ: Երեկ Կոմիտասի շուկայի կողքը կարտոֆիլը արդեն 300 դրամից պակաս չկար:

Անձու վիճակ

Արդեն երեք-չորս օր է, որ մեր կողքի Նոր-Զովք սուպերմարկետում ձու չկա:
Ոչ Արզնիի, ոչ Աշտարակի, ոչ Երևանի թռչնաֆաբրիկայի, ոչ Լուսակերտի, ոչ մի տեղի ձու չկա:

Հարցուփորձ արեցի խանութի մյուս գնորդներին, մի պապիկ ասաց.
- Որտեղից ձու լինի? Սովետը հետա եկել, բալես: Մաքսային ենք մտել արդեն:

Զարմացա: Փաստորեն Հայաստանը մտել է Եվրասիական միություն, ու նույն օրը բոլոր արտադրողների ձվերը վերացել են խանութներից?
Լսել էի, որ ամսի 10-ին միտինգ է եղել, բայց կարծես որևէ մեկը դեմ չէր այդ օրը մաքսային մտնողի մտադրությանը, անգամ ասեցին որ էս ամենը անշրջելի է:
Բայց տեսնես ուր են անկախությանը այն 95 տոկոս կողմ քվեարկած մեր հայրենակիցները? Միգուցե հենց հանրաքվեն նույնպես կեղծվել էր այն ժամանակ? Թե մարդիկ են փոխել իրենց կարծիքը? Թե այդ մարդիկ այլևս այստեղ չեն ու այստեղ են մնացել միայն անկախությանը այն 5 տոկոս դեմ քվեարկածները?

Հետո իմացա, որ համաշխարհային շուկայում նավթի գինը նվազել է մոտ 20 տոկոսով:
Բա սրանից էլ լավ լուր?
Ուրեմն պետք է բենզինը Երևանում արդեն այսօր դառնար 470 դրամից` 380 դրամ:
Բայց չի դառնում:
Ինչու?

Հիշում եմ, որ համաշխարհային շուկայում շաքարավազի, հնդկաձավարի, ցորենի գների բարձրացումը ակնթարթորեն ազդում էր մեր գների վրա` նրանք անմիջապես բարձրանում էին, չնայած որ դեռ վաճառվում էր պահեստավորված էժան գներով ներկրվածը:

Բայց երբեք գների անկումը համաշխարհային շուկայում չի անդրադարձել մեր գնապիտակների վրա:

Տեսնես ինչու է այդպես?

Ձեռագիր նամակներ

Այսօր մտածեցի, որ արդեն ահագին ժամանակ է, որ ձեռագիր նամակ չեմ գրել:
Որևէ մեկին:
Եվ հիշեցի, որ վերջին նամակները գրել եմ բանակում, դեռ 1998-99 թվականներին:

Եթե կա համակարգիչ, էլեկտրոնային փոստ, բջջային հեռախոս, սքայփ, սոցիալական ցանցեր` իրոք նամակները կերպարանափոխվել են և ձևափոխվել:
Դարձել են էլեկտրոնային: Անշունչ:

Առաջ նամակների համար կային հատուկ փոստարկղներ, որ կախված էին փողոցներում, պատերի վրա, նաև բնակելի շենքերի մուտքերի մոտ: Այնտեղ էին գցում ծրարների մեջ փակված նամակները:

Օրը մեկ-երկու անգամ փոստատարը բացում և տանում էր նամակները:
Կախված ստացողի հասցեից` նամակը կարող էր մի քանի շաբաթ ճանապարհորդել, մինչև հասցեատիրոջ փոստարկղ հասնելը: Եթե չէր գտնում հասցեատիրոջը, նա հետադարձ հասցեով հետ էր գալիս գրողին:

Շենքերի առաջին հարկերի միջանցքներում կային անհատական փոստարկղներ` բնակարանի համարով: Յուրաքանչյուրը իր բանալիով բացում և ստուգում էր նամակները, թերթերը, լրագրերը:

Նկարի վրա կարող եք տեսնել փոստարկղի արտաքին ներխուժումները, որ այսօր ավելի շատ վիրուսներն են անում: :)
Նաև առաջին սպամն էր տարածվում արդեն, տվյալ նամակը վերարտագրելու և 10 ուրիշ հասցեատերերին ուղարկելու խնդրանքով, որ մայրիկը առողջ մնա, կամ հարստանաք, կամ չհիվանդանաք և նմանատիպ բաներ: Ու տարածվում էր:

Քաղաքում սփռված փոստատներից ևս կարելի էր նամակ գրել: Այնտեղ մեծ սեղանների կենտրոնում թանաքով գրիչներ կային: Այդ հավաքածուն այսպիսին էր`

Ձեռագիր նամակները շատ սպասված էին, և թանկ: Բացելով ծրարը դուք տեսնում էիք հարազատի ձեռագիրը, թուղթը, նրա տառերում թաքնված զգացմունքները, հույզերը:
Տպագիր նամակը մահացած է, կենդանի չէ:

Նայեք օրինակ Այվազովսկու ձեռագիր նամակին: Ձեռագիրը, ոճը, տառերի դասավորությունը, հարգանքը դիմացի կողմին:
Եվ պատկերացրեք սրա էլեկտրոնային տարբերակը:

Մեր աչքի առաջ վերացած ևս մեկ "հնություն":