Երկաթուղային փակուղի

Այս տարվա ամռանը` եվրոպական շրջագայությունից հետո, հիշեցի մի խնդրի մասին, որը բոլորը արդեն մոռացել են: Հայկական երկաթուղու մասին:

Մեր երկաթգիծը այսօր հանձնված է ռուսներին, բայց անգամ ներքին միջքաղաքային փոխադրումներ չկան: Միջքաղաքային տրանսպորտը երթուղային տաքսիներն են:

Չեն կառուցվում նոր երկաթուղային ճանապարհներ: Չէ, որ մի օր արտաքին ճանապարհները կբացվեն:

Անտվերպենի 4 հարկանի կայարանը: Գնացքը 4-րդ հարկում է:

Թե որքան ինտենսիվ է երկաթուղու աշխատանքը Եվրոպայում, թե ինչքան խիտ է այդ ցանցը, թե ինչպես են 5 րոպեն մեկ գնացքները շարժվում Բրյուսելից Փարիզ չեմ նկարագրի այսօր:

Երևանի մանկական երկաթուղին 

Մանկական երկաթուղում այս հին, փոքրիկ շարժակազմը գնում է առաջ ու հետ է գալիս:
Մեր ներկան նման է այդ գնացքին` հին, 75 տարվա, փոքր, անհարմար նստարաններով, ուղղակի արտաքինից թարմ ներկված: Այո, այնպես, ինչպես ծաղիկներով ու նկարներով փորձում են թաքցնել մեր քաղաքում փլվող շենքերը և փողոցները:

Այդ գնացքը գնում է առաջ ու հետ գալիս, նորից է գնում առաջ ու հետ է գալիս: Իբր թե ճանապարհ է գնում: Իբր թե մարդկանց ինչ-որ տեղ է տեղափոխում: Իբր թե մենք երկաթգիծ ունենք` կապված գոնե մեր հարևանների հետ:
Սխալ գնացք է դա:

1992 թվականին հունիսի 13-ին Շահումյանի հանձնումից հետո 21000 փախստական ոտքով եկան Հայաստան:

1992 թվականի հուլիս: Երևանի կայարանում, փախստականները իրենց ամբողջ ունեցվածքով, սպասում են գնացքին:

Այդ երկաթգիծը կարծես թե սպասում էր, որ փախստականների վերջին խմբերն էլ հասցնեն մեկնել Ռուսաստան ու նոր կանգ առնի: Այդպես էլ եղավ:
Աբխազական երկաթուղին 1992 թվականի օգոստոսի 14-ից կանգ առավ` Ինգուրի գետի կամրջի պայթեցումից հետո: Այն չի գործում առ այսօր:

Այս խնդիրը դուրս է եկել մեր բոլոր օրակարգերից: Մենք սովորել ենք աշխարհի փակուղու կարգավիճակին: Սովորել ենք տեղափոխման բարձր սակագներին, որը թանկացնում է բոլոր ներկրվող ապրանքները:

Բրյուգեի կայարանում: Թալիս արագընթաց գնացքը

Մենք սովորել ենք փակուղային հոգեբանությանը: 

Մեր աշխարհագրական խաչմերուկի  դիրքը այսօր ամենևին չի օգտագործվում:

Ռուսները ինչպես ամեն ինչը Հայաստանում գնել ու չեն էլ ցանկանում զարգացնել, ներդրումներ անել` как собака на сене.

Իսկ մեր նորօրյա բրեժնեևները այսօր թիթեռներով ու գորտերով են զբաղված....
Հա: Մոռացա:
Նրանք բուդկչի են իրենց մտածելակերպով: Մաշտոցի պուրակը դրա վկան:

Նկարներ, որոնք հանգիստ չեն տալիս ինձ

Համացանցում փնտրում եմ Հյուսիսային Արցախի` Շահումյան-Գետաշենի այսօրվա նկարները:

Նախնիներիս գերված եզերքի կարոտը փորձում եմ փարատել այդ պատկերներով:
Վերջերս գտա այս երեք նկարները`

Առաջինը` կակաչների այս դաշտն է, որը մեր առաջ բացվում էր Վերին Շենից դեպի Սառցաշեն (Բուզլուխ) ճանապարհին: Աննկարագրելի մի տեսարան: Ամեն ինչ կտամ այդտեղ գոնե մեկ րոպե լինելու դիմաց:

Այս մյուս նկարը արված է Սառցաշեն-Բուզլուխի Շամփրապտոկ սարի բարձունքից: Հեռվում երևում է Ալհարակ լեռը և Մռավի լեռնաշղթան:
Դեռ խաղաղ արածում են թուրքերի ոչխարները: Սա 2012 թվականի նկար է: Ջանբազ սարը նկարի աջ մասում է:

Իսկ սա իմ մանկության գետն է: Քուռակ գետը: Քուռակ գետը որը հոսում է դեպի Էրքեջ, այնտեղից էլ Գետաշեն:
Քանի անգամ ենք երեխաներով լողացել սրա պարզ ջրերում?
Քանի անգամ ենք թոռով բռնել արքայական կարմրախայտը?
Կանայք բերում կարպետները փռում էին գետի մեջ, գետի քարերը շարում կարպետի վրա, որ չքշի-տանի: Երեկոյան կողմը` գալիս հանում էին ` գետի լվացած կարպետները:

Շահումյանը և Գետաշենը սպասում են մեզ:
Մենք դեռ այս հարցով ասելիք ու անելիք ունենք:

Ամանօրյա խաղալիքներ Բելգիայում

Ամռանը, Բրյուգեյում արդեն վաճառում էին այսպիսի գեղեցիկ խաղալիքներ:
Խնդրեմ դրանք`

Ինչքան քիչ է մեզ պետք օրը լավ սկսելու համար

Մարդիկ կան, որ հանդիպելուց մռայլ, տխուր, ոնց որ թե նոր հոգեհանգստից դուրս եկած լինեն: Համարյա միշտ մուգ, սև, մոխրագույն շորերով:
Քեզ նայելու փոխարեն նայում են հատակին և անցնում կողքով: Դասախոս են, ծրագրավորող, սպասարկող և այլն, և այլն: Բայց դե այդպիսին են: Սրանք անուղղելի մասն են և նեղանալ չարժե: Горбатого могила исправит.
Ասենք ավտոկայանատեղիում հանդիպես դրանց, կամ միջանցքներում` անհույս է:
Քանի որ քո բարևը մնում է կախված օդում: Իսկ հայացքդ գամվում է պատի, այլ ոչ թե մարդու:

Այսօր` բանալիները վերցնելուց, մեր նոր պահակը ինձ ուղղակի զարմացրեց:
Նա մոտեցավ և ձեռքով բարևեց:
Հարցրեց`
- Ինչպես եք? Ինչպես է ձեր անունը?
Հիշելով անունս, պատասխանեցի: Չնայած որ նախորդ անգամն էլ էր հարցրել: Բայց դե 120 հոգու անունը մեկ օրում չէր հիշի?

Մտքումս պարզ էր ինչ հիշեցի երեկվա օրից հետո, բայց արձագանքս էր`
- Լավ եմ, մերսի:

Նա ասաց մի բան, որ այս 20 տարվա մեջ ոչ-ոք չէր ասել`

- Ձեզ հիանալի աշխատանքային օր եմ ցանկանում այսօր:

Գրողը տանի, այս ինչ ասաց այս մարդը? Որտեղից է նա ընկել?

Ախր ուր էիր այսքան ժամանակ, հիանալի մարդ? Ախր ինչու քեզանից շատ չկա?
Միլիոնավոր գումարներ են ծախսվում տարբեր դասընթացների վրա:
Խնդրենք այս մարդուն ամեն մեկին ուղղակի դաս կարդա? Ոչ

Նա իր օրինակով ամեն օր այդ դասը տալիս է բոլորիս:

Շրջապատում ավիրված քաղաք է, նայեք

Մինչև նկարների տեղադրումը մեջբերեմ Հայաստանի ԱԺ նիստերի սղագրություններից որոշ փաստեր մանկապարտեզների վերաբերյալ`

• "Գիտության, կրթության, մշակույթի շենքերի մասով վաճառվել է, ես չեմ ասում 2001, 2003 թվականի, ես քաղաքական դիրքորոշում եմ արտահայտում, այս 10-15 տարվա ընթացքում այդ շենքերի շուրջ 1/3-ը մանկապարտեզների, 535 մանկապարտեզ է օտարվել Հայաստանում, 250 գրադարան։"

• Արաբկիր համայնքում մանկապարտեզի շենք առնելու համար այսօր պետք է վճարել 2 մլն դոլար, կամ  Երեւանի կենտրոնում, միջին շուկայական գներով։ Այն, որ նույն այդ շենքը վաճառվել է 60 հազար դոլարով, լա՛վ, բայց այսօր անհրաժեշտ է այդքան գումար։

• Միայն Երեւանի Կենտրոն եւ Արաբկիր համայնքներում 63 մանկապարտեզի շենքեր են օտարվել։ Եվ այսօր արդեն մայրաքաղաքում լուրջ խնդիր կա՝ կան երեխաներ, բայց չկան շենքեր, որպեսզի նախադպրոցական հաստատությունները կարողանան գործել։

• Ինչու՞, որովհետեւ միայն Երեւան քաղաքում վաճառվել է, 230 մանկապարտեզներից 65-ի շենքերը վաճառվել են, օտարվել են։ Եվ այսօր, օրինակ, Արաբկիր համայնքում լուրջ խնդիր կա՝ ուզում են բացել մանկապարտեզ, բայց շենք չկա։ Այսինքն, եթե նման տեմպերով գնա, մենք կարող ենք հայտնվել շատ ծանր վիճակի առաջ։

• Անթույլատրելի ենք համարում նախադպրոցական հիմնարկների եւ համայնքային ենթակայության տակ գտնվող կուլտուրմշակութային կազմակերպությունների, երաժշտական դպրոցների, մարզադպրոցների, արվեստի դպրոցների նկատմամբ միասնական կրթական քաղաքականության եւ չափանիշների բացակայությունը, որի արդյունքում, առանձին համայնքների անբարեխիղճ ղեկավարների մեղքով լուծարվում են մանկապարտեզները, վաճառվում են դրանց պատկանող շենքերն ու շինությունները։ Օրինակ, վերջին 6 տարիների ընթացքում, փակվել են 423 մանկապարտեզ կամ մանկապարտեզների ընդհանուր թվի շուրջ 35 %-ը։ Կամ մանկապարտեզ հաճախող երեխաների թիվը 104 000-ից հասել է 53 000-ի։ Ակնհայտ է, եթե այս ճանապարհով գնանք, թե ո՞ւր կգնա մեր երկիրը։

Այգեստան: Նախկին վաճառված մանկապարտեզը այսօր: Երեխաների փոխարեն վազում են տիրոջ շները

Սոսեի փողոց: Նախկին ֆուտբոլի դաշտի փոխարեն պարսիկների նոր էլիտար շենք:

Գայդառի փողոց: Նախկին մանկապարտեզի տեղը նոր էլիտար շենք

Աղբյուր Սերոբ փողոց: Նախկին Մշակույթի տան փոխարեն նոր էլիտար

Աղբյուր Սերոբ փողոց: Նախկին մսուր մանկապարտեզի վաճառված և այսօր վարձով տրվող շենքը

Փափազյան փողոց: Կահույքի ավիրված գործարանի տարածքը այսօր

Փափազյան փողոց: Մանկապարտեզի բակից թողել են ընդամենը մեկ ավտոտնակի տարածք: Մնացածը զավթել են

Փափազյան փողոց: Թիվ 26 մանկապարտեզի այսօրվա դռան վիճակը

Թիվ 26 մանկապարտեզը այսօր

Թիվ 26 մանկապարտեզի բարակ և փչող պատուհանները: Այնտեղ մեր երեխաներն են

Թիվ 26 մանկապարտեզի վիճակը այսօր

Քաղաքապետը ասում է 450 խաղահրապարակի մասին: Սա թիվ 26 մանկապարտեզի երեխաների այսօրվա խաղահրապարակն է

Քաղաքապետը ասում է 450 խաղահրապարակի մասին: Սա թիվ 26 մանկապարտեզի երեխաների այսօրվա խաղահրապարակն է

Հայերը ինչու են լքում Հայաստանը?

Այս համակարգը կարող է խրտվիլակին պատգամավոր դարձնել

Ուրեմն մայիսի 6-ի ընտրություններից առաջ պատահաբար Ավանում էի:
Իրարանցում էր:
Ջրցան մեքենաները արագ-արագ լվանում էին փողոցները, ինչ-որ եղևնիներ, ծառեր էին շտապ տնկում մայթերի եզրերին, ավարտին էին հասցնում ասֆալտապատումը:

Երբ հասա Սթարի մոտ և արդեն փողոցը փակ էր, հասկացա որ նախընտրական հանդիպում է:
Սպիտակ կապիտուլյացիոն դրոշներից հասկացա, որ ՀՀԿ-ի նախընտրական հանդիպումն էր:
ՀՀԿ-ն այստեղ պաշտպանում էր նեմեց Ռուբոյին:
«Ես կոչ եմ անում ձեզ ձեր ձայնը տալ Հայաստանի Հանրապետական կուսակցությանը, ինչպես նաև մեծամասնական ընտրակարգով առաջադրված պատգամավորի թեկնածու Ռուբեն Հայրապետյանին»,- ասաց ՀՀԿ նախագահ Սերժ Սարգսյանը:

Հետո` ամիսներ անց, ազատ քաղաքացին այդ պաշտպանած օլիգարխին պարտադրեց հեռանալ:

Դե հասարակ քաղաքացու համար սա նորություն չէր: ՀՀԿ-ն պաշտպանում էր և նեմեցին, և վարդանիկին, և լիսկային, և խաչիկյանին:

Ամենուրեք իրենց թեկնածուին պաշտպանում է ադմինիստրատիվ ռեսուրսը: Ժողովներ դպրոցներում, մանկապարտեզներում, համատիրություններում:

Օլիգարխներին առաջ քաշելը հեշտ է: Նրանց սուպերմարկետների վաճառողները, կասիրները, առաքիչները ընտրության ժամանակ դառնում են վստահված անձ, դիտորդ, հանձնաժողովի անդամ, դեպքեր կային` անգամ լրագրող: :))

Եթե հետևեք մինչև ընտրությունները, կուսակցությունը ամբողջ տարիներ շարունակաբար մարդկանց կուսակցականացնում և կաշառում է`
ուսանողներին - վարձերի վճարման դիմաց,
բնակիչներին - ներված գույքահարկի դիմաց,
բյուջեի աշխատողներին - սոցիալական ապահովագրման դիմաց:

Դե եթե ժառանգաբար այդ շրջանում կարող ես դառնալ թաղապետ, հետո քաղաքապետ` ինչու քո աներորդին չդառնա պատգամավոր այդ նույն տարածքից?

Ոչ մի ծրագիր, ոչ մի ճառ, ոչ մի խոստում պետք չեն` այս պայմաններում խրտվիլակը անգամ կարող է պատգամավոր դառնալ:

Բջջային օպերատորները աջակցում են գողերին

Բոլորս էլ գոնե մեկ անգամ կորցրել ենք բջջային հեռախոս:

Կորցնելուց հետո կանգնում ենք մի հարցի առաջ` ինչպես գտնել հեռախոսը կամ վերադարձնել այն? Եթե իհարկե գտնողը ազնիվ չէ և չի պատրաստվում ձեզ ետ վերադարձնել Ձեր հեռախոսը:
Ես ինքս մի 4 անգամ գտել և վերադարձրել եմ հեռախոսներ, բայց ինձ դեռ ոչ ոք չի վերադարձրել:

Միակ ելքը ոստիկանություն դիմելն է` հեռախոսի ներքին ունիկալ IMEI կոդը ներկայացնելով նրանց:
Ոստիկանները մեզ մոտ հայտնի են իրենց ազնվությամբ :)))): Իհարկե, եթե նրանք գտնեն, կվերադարձնեն հեռախոսը Ձեզ և չեն վաճառի այն: Ես էլ էի դիմել Արաբկիրի ոստիկանություն` ապարդյուն: ՀԱվատում եմ, որ չեն գտել: (իբր թե)

Շատ երկրներում հենց բջջային ցանցի օպերատորները պարտավոր են պահել կորած կամ գողացված հեռախոսների տվյալների բազան: Այս դեպքում հեռախոսը գտած անազնիվ մարդը այլևս չի կարողանում օգտագործել այն տվյալ երկրի տարածքում: Ստիպված նա պետք է վերադարձնի գտած հեռախոսը տիրոջը:
Մեզ մոտ իհարկե ոչ Վիվասելը, ոչ Օրանժը, ոչ էլ առավել ևս Արմենթելը չեն ցանկանում այդպես վարվել:
Նրանք չեն ուզում խանգարել այդ մարդկանց, նրանց համար տարբերություն չկա` գտած թե գողացած հեռախոսով կխոսեն իրենց ցանցում? Միայն թե խոսեն: Միայն թե իրենք փող վաստակեն այդ րոպեներից:
Օրենսդիրների մասին դե չեմ էլ խոսում:
Նրանք սովոր են բոլորին և ամենուրեք խաբել` մարդկանց, պետությանը, օրենքները:
Նրանք անձեռնամխելի են: Ինչ օրենք ընդունեն, ինչի համար պարտադրեն օպերատորներին?

Ու այսպես բոլոր բաժանորդներս միշտ մնում ենք փաստի առաջ:
Ինչու?